Firenze, BNC, Conv. soppr. A I 402
| Library | Firenze, BNC |
|---|---|
| Shelfmark | Conv. soppr. A I 402 |
| Century | saec. XII med. |
| Provenance | ? |
| European region of origin | Italia (Toscana?) |
| Collection | Gratian, Concordia discordantium canonum |
| Collection 2 | In prima parte agitur |
| Digital Images | archive.org |
| Author | Giovanna Murano |
The manuscript is a copy of Gratian, Concordia discordantium canonum; siglum: Fd.
Description
Membr.; 176 ff. + 4 ff. (composito: I: 1-107 [perduto il primo fasc.]; II: 108-167; III: 168-176; 354 × 220/225; sec. XII med. Alcune iniziali a penna sono state aggiunte negli spazi riservati (1160-70); eseguite da più artisti. ‘Copia a buono’ con spazi riservati per le iniziali minori (ma sono assenti numerose letterine d’attesa). Per accogliere nuovi testi sono stati predisposti spazi bianchi (cf. 26v, 34ra, 34va, 37vb, etc.). Prov. Camaldoli. È identificabile nell’inventario ‘A’ del 1406 al n. 164. A questa data il ms risultava già mutilo.
Contents
Decretum (D.28 p.c. 13//stituti licite matrimonio - C.36 q.2 p.c. 11; prima recensio; nei margini sono stati inseriti testi corrispondenti alla seconda recensio da più mani che si avvalgono di notulari e di protogotiche) (1ra-104ra). Appendix: Unde Adrianus quartus rescribit Vigiliensi ep., qui predicto Adriano pape sic scripsit: Domino et patri sanctissimo Adriano... ‘Quoniam vere obedientie-devotius peregit. § Rescriptis’; Adrianus ep. s.s. Dei venerabili fratri A(mando) Vigiliensi ep. ‘Litteras, quas pro negotio’ (f. 8r, ad D.50 c.37 ed. Holtzmann, Kan. Erg. (1958) 148 n. 196 da questo ms); Iohannes cardinalis et legatus archiepiscopo Trani Ber(trando) et episcopo Vigiliarum A(rmando). ‘Compatrem filiam sui compatris vel commatris’ (f. 83v, in marg. ad C.30 q.1 c.5; ed. Holtzmann, Kan. Erg. (1958) 145 n. 192 da questo ms); Iohannes cardinalis et legatus archiepiscopo Trani Ber(trando) et episcopo Vigiliarum A(rmando). ’A septimo anno possunt sponsalia contrahi’ (f. 80r, in marg. ad C.27 q.6 c.1 ed. Holtzmann, Kan. Erg. (1958) 145-6 n. 193 da questo ms).
In prima parte agitur et Decretum (usque C.36 q.2 c.9) (104rb-164rb; canoni e dicta mancanti nella prima recensio copiata ai ff. 1r-104r; il copista ha iniziato a trascrivere utilizzando i ff. inizialmente rimasti bianchi dell’ultimo fascicolo della I u.c.); De consecratione (164rb-167r, incompl.); Decreta Eugenii ‹III› pape [‘Qui ab episcopis suis anathematis-teneri censemus’; ‘‹P›recipimus etiam- quam ad desides neg// = Concilio di Reims (1148), can. 1 e 2 incompl., cf. Mansi 22, 713-714 (167vb, aggiunti da altra mano in uno spazio originariamente bianco); De consecratione (168ra-175, in notulare). Honorius papa III [Sententia excommunicationis] ‘Noverit tua fraternitas’ (176r-v).
Frammenti di un breviario con l’Ufficio di San Pietro e dell’Invenzione della Croce; frammenti di un Messale (sec. XV) [ff. I’r-IV’v].
Literature
Holtzmann, Kanonistische Ergänzungen (1958) 145-49. – S. Kuttner, Annual report. Traditio 13 (1957) 466. – Rabotti, Elenco 117. – F. Gossman, Pope Urban II and Canon Law, Washington D.C. 1960, 128-29. – M.E. Magheri-Cataluccio, A. Ugo Fossa, Biblioteca e cultura a Camaldoli. Dal medioevo all’umanesimo, Roma 1979, 57, 153, 207-208. – Codici miniati benedettini, Firenze 1982, **. – A. Di Domenico, Alcuni codici miniati romanici nel fondo Conventi Soppressi della Biblioteca Nazionale di Firenze. Miniatura 3-4 (1991) 52. – Weigang, Glossen 748-52. – Winroth, The Two Recensions. – C. Larrainzar, El Decreto de Graciano del códice Fd (= Firenze, Biblioteca Nazionale centrale «Conventi soppressi» A.I.402). In memoriam Rudolf Weigand. Ius Ecclesiae, 10 (1998) 421-89. – R. Weigand, Chancen und Probleme einer baldigen kritischen Edition der ersten Redaktion des Dekrets Gratians. Bulletin of Medieval Canon Law, 22 (1997-1998) 53-75. – Winroth, The Making of Gratian’s Decretum 28-32. – Landau, Gratian 39.