Troyes, BM, 1386

Selected Canon Law Collections, ca. 500–1234
Library Troyes, BM
Shelfmark Ms 1386
Century saec. XII
European region of origin unknown
Collection Burchard of Worms, Liber decretorum
Digital Images arca.irht.cnrs.fr (from microfilm)
Digital Images 2 https://portail.mediatheque.grand-troyes.fr/iguana/www.main.cls?surl=search#RecordId=2.2141
Main author Michela Galli


Troyes, BM, Ms. 1386 is a fragmentary copy of Burchard; the missing first folio is today found in Paris, BnF, lat. 4283.

The manuscript MS 1386 of the Médiathèque Jacques-Chirac of Troyes is a parchment codex consisting of multiple codicological units. It comprises a total of 301 folios and measures 240 x 150 mm. This manuscript is a fragmentary(?) copy of Burchard's Liber decretorum; its missing first folio is currently preserved in Paris, BnF, lat. 4283.

The manuscript consists of two codicological units dated to different periods: the second unit (from f. 137 onward), containing Burchard's Liber decretorum, dates to the 12th century, while the first part, dating to the 14th century, includes a calendar (ff. 1–6) and a legal text in Old French (ff. 7–136). The latter's decorative style suggests an origin in northern France, though the precise origins of both units remain uncertain.

Part of the manuscript’s custodial history is known: it belonged to the library of the Collège de l'Oratoire in Troyes, part of the ancient Pithou collection (H. 6). François Pithou (d. 1621), through his 1617 will, bequeathed his belongings to this library.

Codicology

Contents

Additions, omissions, and variants
Canon fol. Comment
BU01.021 This part is found inParis, BnF, lat. 4283, f. 8r No rubric. Long version in family C and D (similar to Collectio Barberiniana): Cur non videtur, cur non perpenditur [...] fiat hęreticus ordinatur. Et item. Quisquis contra hanc simoniacam [...] tantummodo inaniter concupiscit.
BU01.023 This part is found inParis, BnF, lat. 4283, f. 8v [...] apostoli Petri fuit detestatione percussus.
BU01.029 f. 137r Incipit, sanctae menoriae is missing: saltim predecessoris tui.
BU01.052 f. 139v The rubric is unreadable.
BU01.066 f. 140v [...] subiacebit et que [...]: que in place of quod; [...]qui maiorem vestrum erit minister [...]: in place of qui maior est vestrum, erit minister [...]; [...]concorditer glorificetur Deus sancta Trinitas in secula [...]: in place of concorditer sancta Trinitas in secula; is missing adeat civitatem aut ad possessionem accedat, que ad eum non pertinet.
BU01.085 f. 142v Rubric: Ut episcopis presbiteros diligenter discutant de ministeriis eorum.
BU01.096 f. 143v No change i rubric but in the text: [...] prout vulgus omnesque intelligere [...].
BU01.112 f. 147r Word inversion: gratiam Sancti Spiritussque; addition: aut procuratorem vel dispensatorem ecclesie; addition: pro sui turpissimi lucri quomodo; word inversion: subiacebit periculo; addition: vel sollicitudinem quam pecuniis adquisivit; addition: tam turpibus et nefandis.
BU01.112bis f. 147r Ergo simoniacus mollam insidiam [...] catholicorum sacerdotum ?.
BU01.121 f. 148r /
BU01.141-142 f. 150v 142 is missing.
BU01.157 f. 152r Augmented rubric.
BU01.169-170 f. 153v 169 corresponds to 171 in the manuscript.
BU01.197 ff. 157v-158r 197 corresponds to 188 in the manuscript. Variant: [...]hec regula in malo servanda est [...]; is missing: ubi autem [...] praebet;
BU01.234 bis f. 161r 234 corresponds to 224 in the manuscript. [...] romane urbis [...]; is missing: Reverentius [...] gratus est; Hteusebius ab Apama Asie translatus est.
BU02.013 f. 164r Rubric: De presbiteris qui sine examinacione provecti sunt. Idem incipit.
BU02.018 f. 164v Rubric, is missing: ad sacro ordines. Is missing: Similiter [...] abscindunt.
BU02.018-024 f. 164v Chapter sequence 18, 23, 19-22, 24.
BU02.081-082 f. 169v Rubric: De die dominica quomodo observanda sit.
BU02.103 f. 170v Incipit: Clericus quilibet verbo dei erudit artificio [...].
BU02.134 f. 172r Incipit: Presbiterim diaconi vel deinceps [...].
BU02.181 f. 174v Addition: [...] quia crimine accusatus fuerit[...].
BU02.194 f. 175v Rubric: Si presbiter correctus fuerit ab episcopo suo adiu...? episcopos conquerat.
BU02.239 - end part f. 178v The order of chapters at the end of books 2 and 3 deviates from the ‘Constance order’ only in Va2-3, Wz1, Wz2 and editio princeps.
BU03.015A f. 182rv Presence of the chapter Pervenit ad me quod [...] per clericorum ambitum destruantur in family B (except B2), in Lo, Mn and Pa as well as in family C and D (from JE 1317; not present in family A and the editio princeps).
BU03.019 f. 182v /
BU03.095 f. 148v Chapter (Si quis extra ęcclesiam [...] anathema sit) is missing. Feature found in cluster B3 and family C (except Ma1).
BU03.152A f. 193r /
BU03.166 f. 194r /
BU03.178-179 f. 195r Interpolation (e.g. of ignorante concilio in both chapters) especially in family C.
BU03.230 f. 199v /
BU03.241- end part f. 201-202 The order of chapters at the end of books 2 and 3 deviates from the ‘Constance order’ only in Va2-3, Wz1, Wz2 and editio princeps. No presence of Ordo Synodalis.
BU04.033 f. 204v Ergo and postea are missing; probari in place of probabilis.
BU04.066 f. 207r /
BU05.024 f. 213v Incipit: Decrevimus.
BU05.026 f. 213v Incipit: Pervenit ad sanctum magnumque [...] in Cluster B3 and Family C and D.
BU06.041 f. 220r Mariti in place of viri; uxorem ducere in place of uxorem accipere;
BU06.043 f. 220r Augmented. Incipit: Si quatuor aut quinque homines, seu etiam plures, contra unum hominem rixati fuerint, et ab his uulneratus mortuus fuerit, quicumque eorum plagam inposuit, secundum statuta canonum ut homicida iudicetur; reliqui autem, qui eum inpugnabant, uolentes eum interficere, similiter peniteant. Qui nec eum impugnabant, nec uulnerabant, nec consilio nec auxilio cooperatores fuerunt, sed tantum affuerunt, extra noxam sunt emulanda? vindicta non prohibenda[...]. Cfr. Ivo 10.170; Liber extra (Decretalium Gregorii IX compilatio) titulus 12 cap. 18.
BU07.019 f. 223r It is missing in the manuscript.
BU07.028 bis f. 223v Arbor consanguinitatis is found at the end of Book VI.
BU08.031 f. 227v /. 8.026-27 are merged.
BU08.038 f. 228r Explicit: [...] cohabitare tecto. Feature found in families B and C.
BU08.039 f. 228r Replacement with c. 50. Rubric: De velatis viduis si vulumptatibus carnis inservire accusantur. Incipit: At ille que non quasi sanctimoniales sub velamine religionis degere videntur [...]; explicit: [...] que cum fornicate fuerint in X nubere volunt?.
BU08.049-50 f. 228r Some chapters are missing: De viduis que professam continentiam prevaricate sunt; De eadem re; De eadem re; De sceminis qyarum maritiobierint ut non cito se velent; Ut viduitatis professio coram episcopo fiat; Ut nullus vetet vel iubeat vel virgines nubere; De viduis propositum reliquentibus; Ut vidue velate ad nuptias ire non debet; De vidua que sub obtentu religionis velum ad tempus sibi imposuerit; De viduis et puellisque in domibus propriis habitum religionis suscepetunt; Quod sanctus Gregorius quandam feminam velatam que sacrum propositum [...].
BU08.058 f. 228v Parrochia is also present in the rubric.
BU08.086 f. 230r 8.085 starts with Cur in place of Quum.

No change in the rubric, but incipit: Abbas pro humilitate potest.

BU08.094 f. 231r Explicit: [...] potus compellantur peccare.
BU09.007 f. 232v /
BU09.042 f. 234r The chapter is present.
BU09.044 f. 234v No variants present.
BU09.078 f. 257r Rubric: Cur communicantes viri cum adulteris uxoribus non conveniat. Incipit: Cur viris cum adulteris non conveniant et illud desideratum est; explicit: sit inter duum probacione cessante racio conquiescit.
BU09.082 - end part f. 257rv A chapter is added at the end of the book. Rubric: De ingenio si ingenuam accepit uxoren et p? ea si servum esse profitetur. Incipit: Per latum est ad sanctam sinodum; explicit: que liberum ipsum maritum accepere.
BU10.034 f. 240r /
BU10.037 f. 240v Oportte in the explicit.
BU10.044 ff. 241v-242r Rubric: Que execrabilis regiediis que a medicis in precantacionibus fu?nt.

The chapter is divided into two chapters in the manuscript. Explicit of the first: manifesta erit omnibus sicut et illorum fuit. Then: rubric: De eadem re. Incipit: Nec ideo quisquam credere debet; explicit: conoscenda vero ab ipsis potius, quam ab illo qui scit omnia antequam fiant.

BU10.058 f. 245v /
BU10.063 f. 246r Explicit with consortio fraterno (instead of fraterno consortio) as found in cluster B3 as well as family C and D.
BU11.008 f. 248r Incipit: Cum aliquis anathemathizatus penitenciam ducts veniam.
BU11.034 f. 250r Exorandum in place of orandum; clerico in place of clero; fuerit is missing; explicit: gradus sui incurrat periculum.
BU11.070 f. 252v Impium in the incipit.
BU11.076 f. 253r Some word inversions.
BU11.077 f. 253r Incipit: Decrevit sancta synodus consilio serenissimi principis henrici si deinceps [...].
BU12 Capitulatio f. 253v ?
BU12.007 f. 254r Incipit absent. Incipit: Et septem annos penitentia; explicit: post haec comminionem percipiat.
BU12.009 f. 254r Eplicit: conscrii fuerant similiter penitencia. Is missing: sin autem [...] peniteant.
BU12.010-20 ff. 254-255r Chapters 10-20 are present.
BU12.029 ff. 255v-256r Incipit: Ut in place of et. Dei superni iussa in place of Dei iussa superbe.
BU13.001 f. 258v /
BU13.014 f. 287v Rubric: abstinere se in place of se abstinere.
BU13.028 f. 258r /
BU14.016 f. 259v In the incipit: prohibeat propheta.
BU16.030-31 f. 265v /
BU16.032 f. 265v Incipit: Quisquis frequenter litigat [...].
BU18 Capitulatio f. 271r /
BU18.012 f. 272r Agis is missing; eo tempore quo peccare potuisti, si autem vis agere penitentiam is missing; explicit: [...] non tu illa.
BU19.005 ff. 274v-281r
BU19.108 f. 289r Complete.
BU19.152 f. 291r Longer explicit after decem annos peniteat, starting with qui meis exprobacione [...] eius malicie restitunt.
BU19.159 end part f. 291v The book end with chapter 157, rubric De illis qui in die dominico nupserit.
BU19.159 end part f. 291v Four chapters are added between c. 152 and c. 157:

Rubric: Item de anti? X. Incipit: hoc loco hoc humana sapiens; explicit: cum corda omniun non invadit. Rubric: Quod in novissimo omnes israelite per predicacionem Helie convertent. Incipit: Sed extremo israelite; explicit: populorum comunioni celebratur.

Rubric: De homine cum in presenti vita bone male sit et male bene. Incipit: Cum valde occulta sint; explicit: complenda eos ad ultime gehenne. (Gregorius papa. Moralia in Job?) Rubric: Quod etiam omnes infideles resurgere debeant ad tormentum non ad iudicium. Incipit: Resurgent vero etiam omnes infideles; explicit: quia nihil legis habere conati.

BU20.007 f. 292v Chapters 5 and 6 are merged.

Rubric: Quod spiritus non certus sit in sustancia hominis ut quidam affirmant. Incipit: Non est certus. Explicit: discipline se fugiet sic tum.

BU20.008 f. 292v No variation in the rubric.
BU20.011 f. 293r /
BU20.016 f. 293v /
BU20.043 f. 295v Absence of the chapter Immortales esse credimus.
BU20.057 ff. 298v-299r After c. 57 Secunda Synodum que ex precepto Domini nostri beatissimis [...] Nicholai Vienne [...]. It ends with 12 subscriptions. This is followed by a document (Rogerius episcopo Servus Servorum Dei...) and an extract from: Gregorii cardinalis presbiteri tituli sancti Grisogoni ad Didacum sancti Iacobi aecclesiae episcopum.
BU20.071 /
BU20.110 /
End part XX ff. 300-301 Additions: Incipit: Iubemus ut in necociis que annos trenta [...] orphanis trophiis abbrephrotrophus [...]; explicit: defunta fuerit ita servari.

Rubric: Ex decretali papae Gregorii capitulo secundo. Incipit: Gregorius episcopus Servus Servorum Dei; explicit: quam divitias congregas. Rubric: Ex cl? tolerano? ?? provincias causarum diserecione. Incipit: Quicumque episcopus alterius; explicit: conventus esse constiterit. Rubric: De tricennale lege Valentini ... in libro novelle. Incipit: Tricennale leges in omnibus negociis; explicit: fuerit companita nullatenus revocetur. Rubric: De his qui episcopo aliis iniuriam vel de honoracione... Incipit Si qui episcopo vel sacerdoti; explicit: cuius vice legacione in ecclesia fungantur.

Links

Literature

Schneider, MGH Ordines p. 239; Kéry, Collections pp. 139-141, 147.