fol. 22v [Päpste]
fol. 23r [Kaiser]
MLI. Damasus (II.)a diebus XXIII et cessavit diebus XI. Hic fuit invasor Apostolice Sedis etb subitob defunctus est.
1051
MLI.
MLII. Leo (X.)c genere Alamannicusd de Lotheris regno sedit annis Ve, mensibuse II, diebus VI. Romani ex pravaf consuetudine postquam petissent ab imperatore Henricog pontificemh dari, imperator cum nullum Theutonicorumi ad hoc, ut reciperej posset inducere, episcopum Tullensem Brunonem nomine virum simplicem ad hoc inclinavit. Qui ad urbem veniens et ex hoc conscientiam habens, omnino resignavit, et denuo ab omnibus estk electus, post laudabilem vitam in ecclesia Sancti Petri tumulatur, manifestisl clarescens miraculis.
1052
1053
1054
1055
1056
MLVII. Victor (II.)m genere Alemannus annis II, mensibus III, diebusn XIIIn, et cessavit diebus III. Hic timore imperialio factus estp papao. Hic temporibus Henriciq imperatoris apud Florentiam synodum celebravit et multos episcopos propter simoniam et fornicationem deposuit. Hic in Gallias veniens ab 6. Henricor imperatore gloriose suscipitur ets eo presentet
imperator moritursu.
1057
1058
MLVIII. Henricus (III.)a imperavit annis XLVIIII. Hic primum venit Romam mense Maiib die XXVc. Famesd et mortalitas fuit fere in universa terra. Et obsedit civitatem Tiburtiname diebus III mense Iunii. Tempore huius stella clarissima in circuitu primef lune ingressa est XIII. Kal. ing noctis initioh. Huius tempore Hildebrandusi cardinalis, qui postea Gregoriusj papaj factus est, cum legatus esset in Gallia, et in concilio contra multos simoniacosk episcopos processisset, cuml contra unum episcopum multum infamatum procedere voluisset et ille testes, qui ipsumm accusaverant, pretio corrupisset, dixit legatus in concilio: Cesset humanum iudicium, producatur in mediumn divinum oraculum; cum certum sit, quod episcopalis gratia Sancti Spiritus donum sit, et quisquis episcopatum mercatur, contra Spiritum Sanctum facit. Sio tu igiturp contra Spiritum Sanctum non fecisti, dic "Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto". Quod ille intrepidus incipiens, cum Gloria Patri et Filio dixisset, nullatenus Spiritui Sancto dicere potuit frequentius repetendo, sed deiectus deq episcopatu tunc plene dixitr. Iste Hildebranduss Gregorius papa effectust, totusu contra Henricum imperatorem, quia discidium procurabat in ecclesia, invehitur. Imperator vero, Wormatiev concilio XXIIIIorw episcoporum et multorum nobilium congregato, iubet omnia decreta Gregorii papex cassari. Propter quod papa imperatorem excommunicat et a fidelitate et iuramento omnes sibi adherentes absolvit. Imperator vero Maguntie Gregoriumx a papatu, quantum in eo fuit, deposuit, Guipertumy Ravennatem episcopum pro ipso constituensz. Huius tempore quidam potensa dum sederet in convivio, repente a muribus circumvallatus est, et cum esset innumerabilis multitudo murium, de nullo captabant nisi de illo. Sed cum a suis in pelagus maris deductus esset, nil ei profuit, quia mures navem sequentes, ipsam usque ad aque introitum corrodebant. In terram ergo repositus, totus a muribus dilaceratusb est et comestus. Idemc legitur cuidam principi Polonied contigissec. Et hoc minus mirum iudicatur, quia pro certo dicitur, quod in quibusdam terris si leopardus aliquem momorderit, confestim murium copiam advenire, ute vulneratum conmingant, immumdumf pediculig consumerentg, urineh diluvium comitari hominis exitiumi. Invenitur etiam de quodam principe, quod nulla artej poterat iuvarik, quin ipsum pediculi comederentl. Igiturm Henrico imperatoren mirabiliso multitudo Gallicorum in Terre Sancte subsidium crucesignati, inexplicabili labore per terram et tandem per Constantinopolitanam urbem transeuntesp, Antiochiamq pervenerunt. Fuerunt autemr huius exercitus capitaneis Godefridust dux Lothoringieu, comes Blesensis, comes Flandrensisv, comes Sancti Egidii et multi alii nobiles et barones. Antequam autem Antiochiaw caperetur, Sanctus Andreas apparuit cuidam rustico simplici Provinciali genere dicens: Veni, ostendam tibi lanceam, qua perforatus fuit Ihesus Christus. Qui rusticus capta civitate presente R. comite et capellano suo in ecclesia Sancti Petri fodiens terram in loco, de quo revelationem habuerat, lanceam invenit, anno Domini Mo LXXXIXx. Dubitantibus autemy plerisque, utrum esset lancea Christi, quidam Bartholomeus nomine, quemz Christus sibia apparens de lancea certificaverat, cum ipsa lancea per ignem XIIIb pedum, quem fieri iusserat, illesus transivit. Et sic exercitus fiduciam in Christo et in lancea ipsius habentes, intrepidi processerunt per Acconc, que tunc Ptolomaidad dicebatur, venerunt Cesaream, ubi cum essent, columbam desuper exercitum volantem accipitere unus graviter plagatam deiecit. Circa quam reperte fuerunt littere, quas deferebat, talis sententie: Rex Accaronf duci Cesareeg salutem. Generatio canina venit, gens contentiosa, contra quos per te et per alios legem tuamh defendas. Idemi annuntia aliis civitatibus. Post venientes obsederunt Iherosolimamj. Est autem Iherusalemk civitas in montanisl sita, rivis, fontibus et silvism carens, excepto fonten Siloeo, ubi quandoque aqua sufficiens reperitur. Fuerat autem post Titip et Vespasianiq destructionem per Heliumr Hadrianums mirifice reparata, sed non in eodem loco, ubi prius. Ibi Godefridust, qui factus fuerat ibi rex, secundo anno mortuus sepelitur. Creduntur autem tunc transfretasse plus quam CCta milia christianorum in subsidium Terre Sancte. Item anno Mo Co XLVIIo. ad instantiam Eugenii pape et beati Bernardi predicationem rex Francieu Lodovicusv ab ipso cruce signatus et imperator Conradus cum maxima multitudine Gallicorum et Theutonicorumw, alii per Pannoniam, alii per mare usque adx Constantinopolim venientes, aliter ipsis evenit, quam speraverunt. Quoniamy quidamy ipsorum az Turcisz capti, alii veroa fatigatione, plerique fame et inedia consumpti sunt, ita quod imperator cum paucis vix rediit. Rexb vero Lodovicuscd orationis causa ut peregrinus inef Iherusalemg aliquantulum manens, ad propria rediitm b. Imperatoreh vero Henricoi in Italiaj existente, principes Alamanniek in Porcheiml convenientesm, quendam Rudolphumn ducem Saxonie in regem sibi elegerunt. Quem, quia papa Gregorius ad petitionem imperatoris nec convictum nec confessum excommunicare noluit, imperator cruento bello victoria contra Rudolphumo habita, convocata curia in Brixinap, Guipertum Ravennatem archiepiscopum in papam eligi procuravitq. Propter quod a Gregorio papa dum denuo excommunicatus fuisset, cum suo antipapa Romam properans Gregorium papam et cardinales cum multa hostilitate in urbe obsedit. Sed post depopulationem agrorum et vinearum, cum imperator sibi populi Romani favorem attraxisset, intrans urbem, predictum Guipertum in papamr consecrari faciens, ab ipso in imperatorem coronatur, papa Gregorio cum cardinalibus in castro Sancti Angeli, quo secesserats, concluso. Quem Robertus Guiskardi rex Apulie cum magno exercitu veniens et Romam uno die capiens, imperatore cum suo antipapa usque Senas fugientet, de castro cum cardinalibus educens in palatio Lateranensi reposuit, Romanos in hoc imperatori consentientes exilio et aliis penis graviter affligendo.
Circau hecv temporav civitas Syracusana in Siciliaw magnum terre motum substinuit, adeo ut dominica die circa horam tertiam, dum missa
cantaretur, Ecclesia Maior cadens omnem clerum et populum opprimeret, sacerdote, diacono et subdiacono missam celebrantibus cum presbyteriox tantum salvisy, non sine magna omnium hominum ammirationeu.
MLVIIII. Stephanus (IX.)v mensibus IX, diebus XXVIIw. Hic natione Lothoringusx, abbasy prius Cassinensisy, in Tuscia Florentie sepultus est.
1059
MLX. Benedictus (X.)z mensibus IXa. Hic prius Velletrensis episcopus Mitiusb nomine, per violentiam papa, postea cessit.
1060
MLXI. Nicolausc (II.)d natione Burgundus annis II, mensibus VI, diebus XXVIe, et cessavit diebus X. Hic prius Florentinusf episcopus apud Senam a cardinalibus unanimiter electusg estg. Et celebrato Rome concilio defunctus est.
1061
1062
MLXIII. Alexanderh (II.)i natione Mediolanensis annis XI, mensibus VI, diebus XXV. Hic cum esset Lucanus episcopus, concorditer a cardinalibus in papam est electus. Contra huncj fuit Cadulus, qui fuit Parmensis episcopus et fere ab omnibus Lombardiek episcopis in papam electus, asserentes papam non debere eligi nisi de paradiso Italiel. Qui Cadulus cum magno exercitu bis Romam veniens violenter voluit papatum obtinere, sed non potuit. Deinde Alexanderm papa ad rogatum Henricin imperatorisn descendit in Lombardiam, et in Mantua sollempniter celebrato concilio pacificatis omnibus ad urbem est reversuso et ibidem defunctus. In Lateranensi ecclesia est tumulatusp. Eodem tempore Normanni, qui in preiudicium domni pape regnumqr Apulieq occupaverantr, fines Campanie devastabants. Quos dux Spoletanust Godefridusu et comitissa devotav filiaw Sancti Petriv Mathildisx expulerunty. Hecz Mathildisa fuit comitissa adeo potentissima, quod etiam cum imperatore bello durissimo congressum habuit. Que cum amplissimis possessionibus abundaret, totum patrimonium suum super altare Sancti Petri obtulit. Et hoc quod obtulit, adhucb usque in hodiernum diem dicitur patrimonium Sancti Petriz.
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
MLXX4. Gregorius (VII.)c annis XII, mense I, diebus IIII. Hic natione Tuscus patria Suanensi propter laudabilem vitam ad cardinalibus est in papam electus. Hunc Cenciuse prefectif filius in nocteg Natalis Domini, cum primam missam in Sancta Maria Maiore ad presepe Domini celebraret, cepit et in turri sua posuith. Sed Romani eadem nocte turrim destruxerunt papam liberandoi et predictum Cenciumj extra urbem eiecerunt. Hic pontifex Henricum III. imperatorem, concilio CX epicoporum habito, excommunicavit, quia Romane Ecclesie scindere unitatem voluit. Sed post ad papam in Lombardiam veniens nudis pedibus super nivem et glaciem pluribus diebus stans vix absolutionem impetravit. Sedk post de consensu eiusdem regis iterato excommunicati plurimi seditiosi episcopi apud Brixiaml convenientes, Guipertumm Ravennatemn episcopum in papam elegerunt, Clementem vocantes, quem rex Henricus pronus in terra cum omnibus aliis mox adoravit, et cum ipso Romam veniens, sine cardinalibus a Bononiensi, Mutinensio et Cerviensip episcopisq in papam benedici fecit et ab eodem Guiperto in die Pasche coronam imperii assumpsit, papam Gregorium in castro Sanctir Angeli cum cardinalibus obsidendos. Sed audito, quod Robertust Guiscardusu in adiutorium pape de Apulia veniebat, imperator destructo Capitoliov et urbe Leonina cum suo papa fugit Senas. Et Guiscardusw eodem die urbem capiens et ferro et igne consumens, papam Gregorium dex obsidione liberando in palatio Lateranensi restituit. Qui post in Apuliam descendens Salerni mortuus est miraculis coruscando.
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
MLXXXVI. Victor (III.)y anno I, mensibus IIII, diebus VII, et cessavit diebus IX. Hic proprio nomine Desiderius dictusz, abbas fuit Cassinensis. Qui veneno in calice misso dicitur extinctus. Huius tempore ordo Cartusiensisa incepit.
1086
1087
1088
MLXXXIX. Urbanus (II.)b annis XI, mensibus IIII, et cessavit diebus XVIc. Huius tempore dux Bohemundusd cum Christianis recuperavit sepulcrum Domini. Sepultus est in ecclesia Lateranensie. Circa hoc tempus de Mirrea civitate Licief iam destructag a civibush Barrensibusi ossa beati Nicolaij transferuntur. Hoc eodem tempore in Hispaniak Toletuml, illarumm partium maxima urbium, a Saracenis per Christianos tollitur. Floruit etiam hoc tempore in Anglia Anselmusn primo abbas, post Cantuariensiso archiepiscopusp, in scientia et vita mirabilis. Hic etiam papa primum concilium apud Claromontem celebrat, in quo statutum est, ut hore beate Virginis cotidieq dicantur, officiumque eius diebus sabbatisr sollempniter fiat. Annuntiatur etiams in concilio Iherusalemt captio, Christianorum oppressio, consiliumu queritur, auxilium imploratur. Idem papa concilio Turonis celebrato pene totum Occidentem provocat in Terre Sancte subsidium et maxime dev regno Francie. Qui per terram etwx deinde per bracchium Sancti Georgiiy transeuntes inventa per revelationem Christi lancea Antiochiamz, Tripolim, Accona et pene totam Terram Sanctam cum Iherusalemb ceperunt. Hocc anno in Burgundia in die Sancti Benedicti fundatum est cenobium, quod Cisterciensiumd vocatume est in diocesi Cabillonensicf.
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
MLXLVIIII.Paschalis (II.)g sedit XVIII annis, mensibus V, diebus VIIh, et cessavit diebus II. Sepultus est in Ecclesia Lateranensii. Hic fuit natione Tuscus dej Bledaj. Huius tempore Henricus IIII. Theutonicorumk rex cuml magno exercitu venit in Tusciam, ut Rome coronaretur in imperatorem, et premissis ad papam nuntiis, per litteras refutabat omnem investituram episcoporum, abbatum et aliorum clericorum, super qua alii imperatores predecessores sui questionem cum Romanis pontificibus habuerunt, et iuramento tam imperatoris quam suorum principum super hoc domnus papa accepto, postquam tam clerus quam populus extra portasm versus montem Malum de mandato domni pape obviassetn et ipsum usque ad summitatem graduum Sancti Petri conduxissent, et eum ibio summus pontifex cum cardinalibus et episcopis expectasset, rex adveniens post pedum oscula se invicem osculati sunt et se per manus tenentes, postquam ad portam argenteam pervenissentp, osculo dato domnus papa designavit eumq imperatorem. Sed postquam ad rotam porphyricamr pervenisset et papa super investitura refutanda iuramenta expetissets, rexl cum suis habito consiliotu papam et cardinales cum tota curia captivavit. Huius etiam temporibus post ipsius liberationem, quidam ex clero...*
1099
1100

a) über der Zeile B1.

b–b) fehlt C.

c) über der Zeile B1.

d) Alemannia A; Alemannicus B3; Alemannus C.

e–e) fehlt B3.

f) fehlt C.

g) fehlt B3.

h) pontifex B1, B2; folgt sibi C; fehlt A.

i) Theotonicorum B3.

j) recipet B2; reciperet B3, C.

k) fehlt B1.

l) fehlt B3.

m) über der Zeile B1.

n–n) fehlt C.

o–o) imperiali factus papa est korr. aus factus papa est imperiali B1.

p) fehlt B2.

q) folgt imperato B1.

r) Hinrico A.

s–s) fehlt C.

t) presete B1.

u) conatur B1; fehlt C.

a) über der Zeile B1.

b) Madii B1.

c) folgt tunc temporis Rotbertus Viscardus intravit Romam et A; folgt tunc temporis C.

d) fame B1.

e) Tyburtinam B1.

f) prima B3.

g) fehlt C.

h) folgt istius tempore Christianorum gens ad sepulcrum Domini de toto orbe Christiano processit cum duce Biniamundo et Iherusalem a Saracenis viriliter abstulerunt A.

i) Hildibrandus B2, B3; Hyldibrandus B1.

j–j) papa Gregorius B1.

k) eumoniacos B3.

l) et C.

m) eum B3.

n) medio C.

o) sed C.

p) fehlt C.

q) ab B3, A.

r) dedit B2.

s) Hildibrandus B1, B2.

t) factus C.

u) totum B3.

v) Wermatie C.

w) korr. aus XXXIIIIor B1.

x–x) fehlt B3 (Zeilensprung).

y) folgt vero C.

z) consecravit B1.

a) potes B2.

b) delaceratus A, B3.

c–c) fehlt A, B3, C.

d) Pollonie B1.

e) et B1.

f) immundumque B1, C.

g–g) exp. B1; fehlt A, B3, C

h) fehlt B3.

i) exitum B3.

j) re B1.

k) evadere C.

l) consumerent A, B3.

m–m) fehlt A.

n) imperante B3, C.

o) innumerabilis B3, C.

p) folgt per C.

q) Anthiociam B1.

r) fehlt B1.

s) fehlt B3.

t) Goddefredus B1; Gotfridus B3.

u) Lotheringie B3; Lotthoringie B1.

v) Flandrie C; Flandensis B1.

w) Anthiocia B1.

x) Mo CCo LXXXIX B1.

y) folgt exp. quibusdam B1.

z) cui C.

a) fehlt C.

b) XII C.

c) Achon B1.

d) Tholomaida B1; Ptomeyda C.

e) ancipiter C.

f) Accharon B1.

g) Cesare B2.

h) fehlt C.

i) ideo B3.

j) Ierosolimam B1.

k) Ierusalem B1.

l) montatis B2.

m) silius B2.

n) fehlt B2.

o) Syloe B1.

p) Tyti B1.

q) Vespasisiani B1.

r) Alium B3, C.

s) Adrianum B1.

t) Godefredus B1; Gotfridus B3.

u) fehlt B1.

v) Lodowicus B1; Ludovicus B2; Lodewicus B3.

w) Theuthonicorum B1.

x) fehlt B1.

y–y) alii C.

z–z) aturos B3.

a) fehlt C.

b–b) fehlt B2.

c) Lodowicus B1; Ludwicus B3.

d) folgt exp. cum B1.

e) iit B1.

f) folgt oratione C.

g) Ierusalem B1.

h) imperator B3.

i) Hinrico A.

j) Ytalia B1.

k) Alemannie B3, C.

l) Porchem B1, B2, A.

m) venientes B3.

n) Rodotum B1, B2; Radulphum C.

o) Rodulfum B1, B2; Radulphum C.

p) Brissina B1, B2.

q) procreavit A.

r) folgt eligi et C.

s) secesserant B3; cesesserat C.

t) fugientem B1.

u–u) fehlt A.

v–v) hoc tempus B3.

w) Sycilia B1.

x) presbytero B3; uno presbytero C.

y) folgt et B3.

v) über der Zeile B1.

w) XXVIII C.

x) Lotheringus B3.

y–y) fehlt C.

z) über der Zeile B1.

a) folgt diebus XXVIII C.

b) Nutius B1.

c) Nicholaus B1.

d) über der Zeile B1.

e) XVI B3.

f) korr. aus Florentianus B1; Florentius B3.

g–g) est electus B1.

h) Allexander B1.

i) über der Zeile B1.

j) fehlt B2.

k) Lobardie A.

l) Ytalie B1.

m) Allexander B1.

n–n) imperatoris Henrici B1.

o) regressus A.

p) sepultus C.

q–q) Apuliam C.

r–r) fehlt A.

s) defastabant B3.

t) fehlt A.

u) Gotfridus B3.

v–v) fehlt A.

w) fehlt B1.

x) Methildis A, B3; Matildis B1.

y) repulerunt A.

z–z) fehlt A.

a) Methildis B3; Matildis B1.

b) nach hodiernum B1; fehlt C.

c) über der Zeile B1.

d) ex A, B3.

e) Centius B1.

f) fehlt B3.

g) noctu C.

h) korr. aus deposuit B1.

i) liberantes B3.

j) Centium B1.

k) fehlt A, B2, B3, C.

l) Brissinam A, B3; Brixinam C.

m) Gwipertum C; Guibertum B1.

n) Ravennatum B1.

o) Mutinensis B2.

p) Tarviensi C.

q) ipsum A.

r) id est A.

s) obsedendo B1, B2.

t) fehlt C.

u) Gwiscardus C.

v) Capitulio B2.

w) Gwiscardus C; Guiskardus B1.

x) ab C.

y) über der Zeile B1.

z) vocatur C.

a) so Weiland; Cartuensis C; Carturiensis , A, B1; Carturensis B2; Cartariensis B3.

b) über der Zeile B1.

c) korr. aus IXVI B1.

d) Boamundus A, B1, B2, B3.

e) Lateran B1.

f) Litie B1.

g) so Weiland; destructe A, B1, B2, B3, C.

h) civitate C.

i) Barensibus B1.

j) Stephani C; Nicholai B1.

k) Yspania B1.

l) Tolletum B1.

m) ylarum B1; earum C.

n) korr. aus Ancelmus B1.

o) Carturiensis B2; korr. aus Canturariensis B1.

p) episcopus B1, B2, B3, A.

q) fehlt B3.

r) fehlt B3.

s) fehlt C.

t) Ierusalem B1.

u) concilium B1.

v) in C.

w) fehlt C.

x) folgt exp. maxime B1.

y) folgt exp. i B1.

z) Anthiociam B1.

a) Achon B1.

b) Ierusalem B1.

c–c) fehlt A.

d) Cysterciensium B1.

e) factum B3.

f) Cabellenensi B2; Cabilonensi B1.

g) über der Zeile B1.

h) fehlt B2.

i) Laternanensi B1.

j–j) fehlt C.

k) fehlt B3; Theotonicorum B1.

l–l) fehlt B3.

m) Lücke B1, korr. zu partes B2

n) folgt exp. tam B1.

o) ubi B1.

p) devenissent C.

q) ipsum B2.

r) porfiream C.

s) expectasset C.

t) concilio B1, B2.

u) folgt habito B1.

*) Fortsestzung auf fol. 23v