In nomine patris et filii et spiritus sancti. Hęc est conventio inter dominum papam Paschalem et Heinricum imperatorem, inter regnum et sacerdotium, de conservatione et confirmatione verę pacis et amicicię:

[I] “Dominus papa Paschalis concedet domino regi Heinrico et regno eius et privilegio suo sub anathemate confirmabit et corroborabit, episcopo vel abbate libere electo sine symonia assensu regis quod dominus rex illum anulo et virga investiat. Episcopus autem vel abbas a rege investitus libere accipiat consecrationem ab eo, ad quem pertinuerit. Si quis vero a clero et populo eligatur, nisi a rege investiatur, a nemine consecretur. Et archiepiscopi et episcopi libertatem habeant consecrandi a rege investitos. Super his etiam dominus papa Paschalis non inquietabit regem Heinricum nec eius regnum et imperium”.

[II] Istud est sacramentum, per quod confirmata est inter papam P. et imperatorem H. superius scripta conventio: “Dominus papa Paschalis non inquietabit dominum regem Heinricum neque eius regnum vel imperium de investitura episcopatuum et abbatiarum, neque de iniuria sibi illata et suis in persona et bonis neque aliquod malum reddet sibi vel alicui personę pro hac causa, et penitus in personam regis Heinrici numquam anathema ponet. Nec remanebit in domino papa, quin coronet eum, sicut in ordine continetur. Et regnum et imperium officii sui auxilio eum tenere adiuvabit pro posse suo. Et hęc omnia adimplebit dominus papa sine fraude et malo ingenio.”

[III] Ista sunt nomina episcoporum et cardinalium, qui ex precepto domini apostolici Paschalis sacramento, quod superius scriptum est, confirmaverunt amiciciam et privilegium domino imperatori Heinrico: Petrus Portuensis episcopus, Centius Sabinensis episcopus, Rotbertus cardinalis sancti Eusebii, Bonifacius cardinalis sancti Marci, Anastasius cardinalis sancti Clementis, Gregorius cardinalis sanctorum apostolorum Petri et Pauli, item Gregorius cardinalis sancti Crisogoni, Iohannes cardinalis sanctę Potentianę, Risus cardinalis sancti Laurentii, Rainerus cardinalis sanctorum Marcellini et Petri, Vitalis cardinalis sanctę Balbinę, Diuizo cardinalis sancti Martini, Dietpaldus cardinalis sanctorum Iohannis et Pauli, Iohannes diaconus sanctę Marię in Scola Greca, Leo diaconus sancti Vitalis, Aldo diaconus sanctorum Sergii et Bachi.

[IV] [Ipse etiam rex hoc sacramentum fecit: Ego Heinricus rex quarta vel quinta feria proxima liberos dimittam dominum papam et episcopos et cardinales et omnes captivos, qui cum eo vel pro eo capti sunt, et obsides, et securos perduci faciam intra portas Transtiberinę civitatis, nec ulterius capiam aut capi permittam. Eis, qui in fidelitate domini papę Paschalis permanent, et populo Romane civitatis et Transtiberinę et Insulę pacem et securitatem servabo, tam per me quam per meos, et in personis et in rebus, qui pacem mihi servaverint. Dominum papam Paschalem fideliter adiuvabo, ut papatum quiete et secure teneat; patrimonia et possessiones Romanę ecclesię, quę abstuli, restituam, et cetera, quę iure habere debet, more antecessorum meorum recuperare et tenere adiuvabo bona fide; et domino papę Paschali obediam salvo honore regni et imperii, sicut catholici imperatores catholicis pontificibus Romanis. Hęc omnia observabo bona fide, sine fraude et malo ingenio].

Päpstliche Überlieferung [V] a) Post hęc Coloniensis archiepiscopus Fridericus, Tridentinus Gebeardus, Monasteriensis Brucardus, Bruno Spirensis, Albertus cancellarius, comes Herimannus, Fridericus palatinus comes, Albertus comes de Blanderada, Fridericus Saxo, Beringarius comes, Fridericus comes Frisingensis, Bonifatius marchio, Guarnerius comes et Godefridus de Sueuia posita super evangelium huius iuramenti cartula iuraverunt sic ex precepto regis, sicut in hac cartula scriptum est: Sic dominus rex presens Heinricus observabit domino pape Paschali presenti sine fraude et malo ingenio. Sic me deus. Actum III. idus april., tertia feria post octavas pasche, indictione IIII, in agro iuxta Pontem Mammeum.

Kaiserliche Überlieferung („Manifest“) b) [Et isti sunt iuratores ex parte ipsius regis: Fredericus Coloniensis archiepiscopus, Gebehardus Tridentinus episcopus, Burchardus Monasteriensis episcopus, Bruno Spirensis episcopus, Albertus cancellarius, comes Herimannus, Fredericus comes palatinus, Berengarius comes, Fredericus comes, Bonefacius marchio, Albertus comes de Blandriaco, Fredericus comes, Godefridus comes, Warnerius marchio].

Kaiserliche Überlieferung („Manifest“) Hac conventione expleta et predictorum episcoporum et cardinalium sacramento confirmata et osculo utrimque dato dominus papa P. in sequenti die, scilicet II. idus aprilis, sollempniter missam dominicam ‘Quasi modo geniti’ celebravit, in qua post communionem suam et ministrorum altaris domino H. imperatori corpus et sanguinem domini nostri Iesu Christi dedit in hęc verba:

Kaiserliche Überlieferung („Collectio“) Hęc sunt verba, quę dixit dominus apostolicus domino imperatori H. in communione corporis et sanguinis Christi die coronationis suę:

[VI] a) “Hoc dominicum corpus, quod sacrosancta tenet ecclesia, natum ex Maria virgine, elevatum in cruce pro redemptione generis humani, damus tibi, fili karissime, in remissionem peccatorum tuorum et in conservationem confirmandę pacis et verę amicicię inter me et te et regnum et sacerdotium, ut dominus noster Iesus Christus, cuius hoc corpus et sanguis est, sit inter me et te et regnum et sacerdotium conservator et confirmator verę concordię et pacis”.

b) “Domine imperator Henrice, hoc corpus domini, natum ex Maria virgine, passum in cruce pro nobis, sicut sancta catholica tenet ecclesia, damus tibi in confirmationem verę pacis et concordię inter me et te. Amen”.

Et in hęc verba, papa exigente, in ipsa communione invicem se osculati sunt. His feliciter et gaudio diu expectato expletis Romam exultantes pervenerunt et in argentea porta rex a domino apostolico et a toto clero cum oratione pro[pria], quę in ordine continetur, receptus et ad mediam rotam deductus et ibi expleta oratione secunda usque ad confessionem apostolorum Petri et Pauli cum letaniis perductus et unctus est. Post hęc a domino papa ad altare eorundem apostolorum cum immenso tripudio deducitur et ibidem corona sibi ab apostolico imposita in imperatorem consecratur. Deinde missa incipitur de resurrectione domini et sollempniter celebratur, in qua ante communionem sub testimonio astantis ecclesię tam clericorum quam laicorum domnus apostolicus privilegium domino H. imperatori propria manu dedit, in quo sibi et regno suo, quod sic scriptum est, concessit et ibidem sub anathemate confirmavit:

[VII] Paschalis episcopus, servus servorum dei, karissimo in Christo filio Heinrico glorioso Teutonicorum regi et per dei omnipotentis gratiam Romanorum imperatori augusto salutem et apostolicam benedictionem. Regnum vestrum sanctę Romanę ecclesię singulariter coherere dispositio divina constituit. Predecessores siquidem vestri probitatis et prudentię amplioris gratia Romanę urbis coronam et imperium consecuti sunt. Ad cuius videlicet coronę et imperii dignitatem tuam quoque personam, fili karissime Heinrice, per nostri sacerdotii ministerium maiestas divina provexit. Illam igitur dignitatis prerogativam, quam predecessores nostri vestris predecessoribus, catholicis imperatoribus, concesserunt et privilegiorum paginis confirmaverunt, nos quoque dilectioni tuę concedimus et presentis privilegii pagina confirmamus, ut regni tui episcopis vel abbatibus libere, preter violentiam et symoniam electis investituram anuli et virgę conferas. Post investitionem vero canonice consecrationem accipiant ab episcopo, ad quem pertinuerint. Si quis autem a clero et populo preter assensum tuum electus fuerit, nisi a te investiatur, a nemine consecretur – exceptis nimirum illis, qui vel in archiepiscoporum vel in Romani pontificis solent dispositione consistere –. Sane archiepiscopi vel episcopi libertatem habeant a te investitos episcopos vel abbates canonice consecrandi. Predecessores enim vestri ecclesias regni sui tantis regalium suorum beneficiis ampliarunt, ut regnum ipsum episcoporum maxime vel abbatum presidiis oporteat communiri, et populares dissensiones, quę in electionibus sepe contingunt, regali oporteat maiestate compesci. Quamobrem prudentię et potestati tuę cura debet sollicitius imminere, ut et Romanę ecclesię magnitudo et ceterarum salus tuis prestante domino beneficiis et serviciis conservetur. Si qua igitur ecclesiastica secularisve persona hanc nostrę concessionis paginam sciens contra eam temerario ausu venire temptaverit, anathematis vinculo, nisi resipuerit, innodetur honorisque ac dignitatis suę periculum paciatur. Observantes autem hęc misericordia divina custodiat et personam potestatemque tuam ad honorem suum et gloriam feliciter imperare concedat.