Heinricus dei misericordia Romani regni rex et ecclesiarum in eo positarum defensor Theodorico Lotharingorum duci salutem et gratiam suam. Insonuit auribus nostris summum pontificem matris nostre sancte Romane ecclesie mandasse tibi per litteras, ut defensor Calmosiacensis loci existeres nec fratres ibi deo servientes exasperari ab aliquo permitteres. Cui, si vere christiano nomine censeris, obediens eris, et si vere filius eius es, alicui preceptorum matris tue in aliquo non derogabis. Petitioni patris nostri petitionem meam subiungo mandans tibi, ut, quod statuit inviolabilis Romane sedis dignitas, quoad poteris, viriliter sustineas, et ne in ecclesiis in ducatu tuo positis interturbari requiem Christi permittas, quia ad hoc tibi permissus est gladius, non ut ecclesiam destruas, sed ut eam sicut Christi miles a pervasione persequentium incessanter defendas. Quod si feceris, a celesti rege pro certamine bene certato, pro cursu bene consummato coronam recipies et gratiam terreni regis non amittes. Finaliter de hac re stat sententia mea: Scias me nullo turbine posse excuti, quin et ipsam supradictam ecclesiam et alias ab incursu malorum defendam et destructores earum divina gratia subveniente destruam. Vale.
Heinrich gemahnt Herzog Theoderich (II.) von (Ober-)Lothringen an die Befolgung eines päpstlichen Mandates zugunsten der Kanoniker von Chaumousey und verbietet ihm die Behelligung der in seinem Herzogtum gelegenen Kirchen, die er seines königlichen Schutzes versichert.
(1106 Januar).
Vorbemerkung Thiel, Stand: 2010
Abschriften der Primordia Calmosiacensia des Abtes Seher: Ms. 101 (202) cahier 4, p. 11 der Stadtbibliothek zu Épinal, Anfang des 18. Jh. (B). – Ms. 587 (157 no 3) f. 125v–126v der Stadtbibliothek zu Nancy, Ende des 18. Jh. (C).
Drucke: (Baleicourt = Hugo), Traité sur l’origine de la maison de Lorraine (ed. I.II) preuves 43 no 11 (h). – Martene-Durand, Thes. novus anecdot. 3,1176 no 23 (m). – Calmet, Hist. de Lorraine 12, preuves 101 (c); 23, preuves 258. – Recueil des historiens des Gaules 1.214,132 no 23 aus mc. – Jaffé in MGH SS 12,335 aus mc. – Duhamel, Doc. de l’hist. des Vosges 2,29 (d); S. 94 frz. Übers. von 1676.- Migne, PL 162,1134 no 23 aus m.
Reg.: Bréquigny, Table chronol. 2,372. – Duvernoy, Ducs de Lorraine 23 no 27 zu (1105 ?). – Stumpf Reg. –.
Zur Überlieferung vgl. Vorbemerkung zu D.3. Der Druck Hugos geht offensichtlich (s. Anm. b und w) auf eine verlorene Handschrift der Primordia zurück. – In Sehers Chronik steht zwischen D.3 und D.4 als verbindender Text (SS 12,335 Z. 7f.): Supradictis quoque viris [= Kardinalbischof Richard von Albano, Archidiakon Reinbald von Toul und Arnulf von Épinal; s. Vorbemerkung zu D.3] commonitus [scil. Heinrich V.] super hoc ipso duci Theoderico, ad cuius defensionem Romaricensis abbatia pertinebat, huiusmodi epistolam misit dicens; daraus ergibt sich wohl die absolute Gleichzeitigkeit beider Briefe. Aus der Formulierung unseres Textes zieht Feierabend, Reichsabteien 175 Anm. I die Schlussfolgerung, Herzog Theoderich II. (1070–1115), dem Vogt von Remiremont (s. Seher-Zitat), sei “auch die Vogtei von Chaumouzey durch den Papst(!) übertragen worden”.