Die Urkunden Heinrichs V. und der Königin Mathilde
<<*25.>>

Unter dem Vorsitz Heinrichs erhält im Fürstengericht der von ihm zuvor als Abt von St. Truiden vorgesehene, aber wegen Exkommunikation als ungeeignet für das Amt erklärte Hermann nach Schuldbekenntnis die Absolution.

Lüttich, 1107 Mitte Dezember.

Vorbemerkung Thiel, Stand: 2010

Stumpf Reg. –.

In lib. 7 c. 13ff. der Gesta abb. Trudonensium (MGH SS 10,270f.; ed. de Borman 1,113ff.; vgl. Meyer von Knonau, Jahrb. 6,71f. mit Anm. 58) berichtet Abt Rudolf, dass der Konflikt zwischen Abt Hermann ( usurpata sibi tota abbatia) und dem Konvent von St. Truiden, in dessen Verlauf sich Rudolf im September 1107 nach Lüttich zurückgezogen hatte, solange andauerte, donec imperator Leodium reverteretur de sua in Flandriam profectione [s. D.22; vgl. auch das in Lüttich ausgestellte D. † 26 von 1107 Dez. 23, wo Heinrich selbst erklärt: rediens de expeditione in Robertum comitem Flandrie facta Leodium veni], scilicet eodem anno, mediante mense decembre. [c. 14] Ibi igitur proclamantibus fratribus imperatori coram episcopis et principibus, qui cum eo erant, quod contra sanctorum patrum instituta et canonum decreta Herimannum eis violenter vellet [scil. Heinrich, s. D.*15] facere preesse, cum olim culpa exigente eiectus excommunicatusque fuisset ab eorum æcclesia et prelatione iudicio maiorum Leodiensis æcclesiæ, imperator iussit Herimannum et fratres sequenti die adesse, ut coram Leodiensi æcclesia intelligeret, si ita esset de eo, sicut fratres ei conquererentur … Die igitur data huius indagandæ veritatis sedit imperator in capitolio sancti Lamberti cum episcopis suis et principibus, sedit et episcopus Leodiensis Obbertus cum archidiaconibus, prepositis … et multo alio clero, sederunt et abbates de civitate …; intravit autem capitolium et Herimannus multa vi et ingenio ad hoc, ut ante veniret, compulsus; aderant et fratres … [c. 15] Tunc surgens in conspectu omnium episcopus Obbertus narravit per ordinem, quomodo iudicio suæ æcclesiæ actum esset olim de Herimanno, et quæ ratio esset, quod non liceret eum esse amplius abbatem sancti Trudonis, et quod eiusdem culpæ obstinatione et frequentissima iteratione usque ad eam ipsam diem teneretur sub sua excommunicatione … Tunc imperator dixit ad Herimannum: “Frater, si habes aliquid adversum hæc dicere, exi, consule, revertere et responde”. Sedebat iuxta imperatorem fautor Herimanni potentissime tunc temporis famosus et famosissime potens in curia imperatoris Adelbertus, postea, ut dixi, factus Maguntinus archiepiscopus [s. D.*15], confusus nimium, quia, cum vellet, contra veritatem non poterat iuvare eum. Rogabat autem Herimannus aliquos de archidiaconibus et de clero, ut exirent ad consilium eius, sed nullus cum excommunicato homine exire volebat.

Dieses Bedenken wurde durch Wiprecht von Groitzsch (unus de principibus nomine Guibertus de iuxta Albin fluvium) und B. (Hartwich) von Regensburg (Rabodonensis) ausgeräumt; danach fährt der Bericht fort: Quod audientes quidam exierunt et aliquamdiu habito foris cum hebete et obstinato homine conflictu ad hoc tandem perduxerunt, ut reingressus in medio omnium se peccasse, se errasse fateretur et toto corpore prostratus absolutionem deprecaretur promittens se amplius talia nolle committere; ubi et absolutus est et iussus abire. – Ohne dass die damit verbundene Absetzung bzw. Resignation Hermanns ausdrücklich ausgesprochen worden wäre (vgl. aber die Argumentation Otberts), wird anschließend (c. 15 u. 16) lediglich berichtet, dass sich Hermann, von allen satellites verlassen, in das sw. Lüttich gelegene Cluniacenser-Priorat St. Symphorien-en-Condroz zurückzog, und andererseits vom Konvent die nächste Gelegenheit bei Heinrichs Aachener Hoftag von 1107 Dez. 25 benutzt wurde, den dort anwesenden B. Adalbero IV. von Metz zur Regelung der Abtfrage zu drängen (Imperator inde [= von Lüttich] abiens habuit curiam suam Aquisgrani in natale domini, ad quam cum audissent fratres nostri, quod episcopus Metensis adesset, venerunt ibi ad eum sua mala, quæ passi fuerant, omnia ei imputantes, quoniam tyranni illius violentiam opprimere eos passus fuisset …), der dann aufgrund der in Lüttich erfolgten Wahl am 30. Januar 1108 Rudolf als Abt einsetzte (prefecit eis abbatem), der nach einer durch Giselbert von Duras verursachten Verzögerung am 23. Februar die Weihe erhielt.