Die Urkunden Heinrichs V. und der Königin Mathilde
<<127.>>

Verunechtet.

Heinrich bestätigt dem Kloster Moyenmoutier die nach früheren Entfremdungen verbliebenen sowie die neuerworbenen Besitzungen, bestimmt, dass der Herzog von Lothringen, der 1515 dem Kloster entrissene Hufen jetzt vom König zu Lehen hat, dafür neben dem Königsdienst die Vogtei in Moyenmoutier und Vézeval unentgeltlich ausüben soll, bestätigt den freien Besitz der von Herzog Friedrich (I. von Oberlothringen) und Kaiser Otto (I.) restituierten Kirchen in den Dörfern der genannten Hufen, trifft spezielle Regelungen über die Vogtei im Gebiet der ganzen Abtei und an einzelnen Orten, gewährt dem Abt und Propst das Recht der Einsetzung der dörflichen Beamten und bestätigt einige einzeln genannte Besitzungen mit Bestimmungen über das dortige Vogtrecht.

Straßburg, 1114 März 18.

In nomine sancte et individue trinitatis. Henricus divina favente clementia quartus Romanorum imperator augustus. Cum dicente scriptura, cui plus committitur, plus ab eo exigitur, prelatos quosque utilitati et sublevationi ecclesie dei intendere ac studere oporteat, tamen maxime eum, cui regia auctoritate predito tanto plura commissa esse dignoscuntur, quanto pluribus potentia et gravitate antefertur. Annuendum est igitur nobis dei servorum iustis petitionibus, quatenus ratio de nostris actibus reddenda eorum orationibus apud communem iudicem adiuvetur. Notum sit proinde universis, quod ego Henricus quartus Romanorum imperator augustus consilio [et rogatu] dilectissimorum principum nostrorum super bonis Medii Monasterii petitione et obsecratione Bertrici abbatis fratrumque suorum hanc privilegii paginam fieri iussimus, ut ab eisdem fratribus, quorum possessiones et predia olim iniuste ablata noscuntur, saltem pauca relicta vel postea acquisita nostro munimento firmius teneantur. Cum ergo dux Lothariensis mille quingentos et quindecim mansos, ab illo monasterio quondam non sine peccato discissos, ex nostra manu teneat, non solum nobis exinde servitium, sed et ipsi Medio Monasterio et Visiuallo utpote liberum advocatum deffensionem et patrocinium se debere cognoscat; ecclesias tamen in villis constructas, de quibus et in quibus isti mansi sunt, nimirum a duce Frederico et Ottone augusto Medio Cenobio redditas, monachos integre inviolabiliterque et absque censuali servitio tenere nostra decernit auctoritas. Alter sub duce advocatus, qui et bannum de nostra manu recepit, hoc solum in predictis duabus villis, videlicet Medio Monasterio et Visiuallo, sibi iure vendicare debebit: si quis raptum fecerit, idest per vim feminam rapuerit, si suam non comparem duxerit, si furtum, si incendium, si homicidium perpetraverit, abbas per suum villicum et ministros inde placitabit, et tertiam partem iusticiarum advocatus habebit; quodsi vel ad hoc vel ad alia placita vocatus ab abbate venerit, non tamen amplius quam supradictam tertiam sibi vendicabit; ad nullum vero placitum illuc unquam nisi vocatus veniet, non subadvocatum substituet, non ullas exactiones faciet; poro si aliquando voluntate sine necessitate monasterium adierit vel in predictas duas villas venerit, non quicquam abbas vel monasterium nec quisquam inibi manentium iure vel quasi pro debito ei non vocato dabit, nisi quod villicus, qui ei de supra determinata tercia fidelitatis sacramentum faciet, si quid inde habuerit, ipsi dare poterit. Quam et legem advocationis, ut compendium faciamus, per totam abbatiam ratam esse et observandam confirmamus. Veltzkiercheim et Hundenesheim, quem abbas et fratres asciverint et cui eas commendare voluerint, ipsum advocatum vel melius dicam custodem habeant; ipsique, qui ad hoc vocati fuerint, prescriptam legem advocationis custodiant. De novem mansis apud Dutelcheim duos illos advocatus tenebit, pro quo beneficio Veltzkiercheim et Hundenesheim tutari et custodire debebit. In quibus etiam locis villicos, decanos, decimatores ceterosque officiales abbas et prepositus eius, quos voluerint, constituent et, cum voluerint, de officio deiicient. Ecclesiam Veltzkiercheim in honore sancti Maximini et alteram in honore sancti Apri apud Hernigesheim, ecclesiam nihilominus apud Hundenesheim canonice sepedicti fratres teneant et capellam in honore sancte Marie apud Ehenheim. Nec quisquam de decimis vel de reliquis ad ipsos pertinentibus eis calumniam facere audeat, ne forte nostram et, quod gravius est, iram dei incurrat. Eorum sane, que in Radaldiuillare habent, qui beneficium de corte Bercheim tenuerit, advocatus sit, quia eadem cors ad eos pertinere certissime dignoscitur; et ideo, qui beneficium de corte tenet, res ibi eorum ex antiquo iure tueatur, advocationis legem – semel dixisse sufficiat – superius iam edictam iste quoque custodiat. Predium Danuillere libere a liberrimo viro datum libere possideant; advocatum [de] Valtercheim pro beneficio duorum designatorum mansorum sub prescripta lege advocationis advocatum habeant. Quamdiu ibidem ecclesiam non habuerint, decimas, cui voluerint, dabunt; si vero fecerint, sibi et sue ecclesie retinebunt. Cellam, que dicitur Belleuallis, cum suis appenditiis ea libertate habeant, qua comes Gerardus et uxor sua Hiluidis cum filiis suis donaverunt, quia nec advocationem nec bannum nec ullam dominacionem in eis sibi vel suis posteris retinuerunt. – <Barbanuille, Montis, Guneis, Romonoldiuille, Modum>. – In omni denique possessione vel tenore ipsorum nullus episcoporum [seu] ducum vel advocatorum exactiones faciat vel pernoctationes exerceat. <Advocatis eadem que supra lex erit advocationis>. Hanc igitur privilegii paginam consilio et rogatu simul et testimonio principum nostrorum, Burchardi Monasteriensis episcopi, Cononis Argentinensis episcopi, Epponis Nouariensis electi, Hermanni marchionis de Saxonia, Godefridi palatini comitis, Amedei comitis de Burgundia, Lothariensium vero Riquini Tullensis episcopi et Folmari comitis, conscribi iussimus et sigilli [nostri] impressione insigniri precepimus. Si quis vero, quod absit, hoc nostre auctoritatis preceptum infringere presumpserit, auri libras decem et centum argenti, medietatem camere nostre et medietatem monasterio supradicto persolvat.

[Signum domni Heinrici quarti Romanorum imperatoris invictissimi].

[Bruno cancellarius recognovit].

Data XV. kal. aprilis, indictione VII, anno incarnationis dominice millesimo CXIIII, regnante Henrico <quarto Romanorum augusto> anno VIIII, imperante III; actum est Stra[s]borc; in Christo feliciter amen.