fol. 18v [Päpste]
fol. 19r [Kaiser]
*Deusa, cuius dextera beatum Petrum inb fluctibusb. Et postquam muros civitatis Leoninec perfecerat, apponendo serasd portis fecit et orando dixit illam collectam: Deus, qui beato Petroe collatis clavibus etcf. Illi autem Saraceni, qui cum magna multitudine Romam venerant, postquamg spoliatis ecclesiis Petri et Pauli redireh vellenth in Africami, in altoj pelagoj sunt submersik. Propterl hoc papa civitatem, quam Leo IIIIus circa ecclesiam beati Petri inceperat, ipse celeriter perfecit. Sepultusque estl in ecclesia beatim Petria. Cuius festum agitur XVII. Kal. Augustin.
851
852
853
854
DCCCLI.
DCCCLV. Benedictus (III.)o natione Romanus sedit annis IIp, mensibus V, et cessavit diebus XV. Hic ex patre Patrodo, constituit, ut clerici ordinate incederent et honeste. Hicq etiam interr alia bona, que fecit, porticum a porta civitatis usque ad Sanctum Paulum et aliamr porticums at porta civitatis usque ad Sanctumt Laurentium restauravit. Sepultusqueu est in ecclesia Sancti Petri.q
855
856
857
DCCCLV. Lodovicusa (II.)b imperavit annis XXI. Iste habuit prelium cum Romanis. Hic fuit Lotharii filiusc, a Sergio papa ind regemd coronatus ete XXIo annisf sine patre regnavit. Huius tempore corpora sanctorum martyrum Urbani pape etg Tiburtii Altissiodorum dicunturh translata et in ecclesia Sancti Germani deposita. Per idem tempus Normanni Aquitanie terminos repetentesi, Andegavum, Turonis, Pictaviumj devastantk. Quibus Ranulphusl dux Aquitanie occurrens perimitur, et ceteri a Normannis tamquam oves a lupis consumuntur. Huius etiam tempore gens Danorum Angliam devastatm, regemquen piissimum et christianissimumo illius provincie Eadmundump capitali sententia condempnat. Eodem etiamq temporeq in Brixia Italier tribus diebus et tribus noctibus sanguiss pluisset de celo ferturu. Huius Lodoviciv filius Karolus iunior per tres dies in presentia patris et optimatum vexatus est a demone et in ipsa vexatione fassus est, hoc sibi accidisse ideo, quia contra patrem conspirationem tractaverat. Lodovicusw in Italiax moritur, et Karolusy patruus eius in imperatorem sublimatur. Huius Lodoviciz tempore regem Francorum Karolum domestica cura in filiis afflixit. Nam Karolomannum usque ad diaconatus ordinem promotum pater cepit et excecavit pro eo, quod ad apostasiam conversus, omni genere nocendi regnum perturbans, alter Iulianus effectus fuerat. Porro alter filiorum Karolusa, dum cum quodam fortitudinem suam voluisset experiri, incaute peremptusb periit. Huiusc tempore Iohannes Scotus doctissimus in scripturis in Franciam venit, et rogatu Lodovicid hierarchiam Dionysiie de Greco transtulit in Latinum, qui postea per discipulos, quos docebatf, stilis confossusg mortuus estc.
DCCCLVIII. Nicolausv (I.)w natione Romanus sedit annis Xx, mensibus II, diebus XX, ex patre Theodoro. Hic fuit viry sanctissimus post magnum Gregorium papam, vix ullusz in sede Romana apparuita illi comparandus. Cuiusb ordinationem Lodovicusc imperator sua presentia roboravit. Huius tempore Colonie orta tempestate populo in basilicad Sancti Petri fugientee subitof fulmen instar ignei draconis cecidit scindens basilicam, et tres homines diversis in locis occidit, sex semivivos relinquens. Huius tempore Sanctus Cyrillusg, pene omnium Sclavorum apostolus, corpus Sancti Clementis pape ah Cersona, ubi in Mare Ponticum proiectum fuerat, mari exsiccatoi, auferensh Romam deportavitj, quod per papam et Romanos in ecclesiaj Sanctik Clementis fuitl reconditum, ubim et ipse Sanctus Cyrillus paucis diebus expletis defunctusn sepelitur. Nicholaus etiam papa post multa bona, que fecit, in ecclesiak beatio Petri sepeliturm.
858
859
860
861
862
863
864
865
866
DCCCLXVII. Hadrianusp (II.)q natione Romanus ex patre Thalaro episcopo sedit annis V. Ad hunc Lotharius rex, quem Nicolausr papa pro adulterio excommunicaverat, Romam ut se excusaret, venit. A quo, dum pro ostensione innocentie sue ad communionem corporis et sanguinis Ihesu Christi tam ipse quam optimates sui per papam invitati fuissent, omnes, quia indigne perceperant, ipso anno mortui sunt. Rex etiam ipsa via redeundo Placentie defunctus est.
867
868
869
870
871
DCCCLXXII. Iohannes (VIII.)s sedit annis X, diebus II. Hic unxit oleo Karolum filium Lodovicit regis in imperatorem. Huius tempore Saraceni per Italiamu discurrentes ecclesiam Sancti Benedicti in Monte Cassino destruxerunt. Ad hunc Iohannem Iohannes Romane ecclesie diaconus vitam primi Gregorii pape in IIIIor libellis laudabiliter scripsit. Hic iniuriam perpessus est a Romanis, ita ut in custodia tentus esset, eo quod non favebat Karolov, cum in Francia fuisset, nam cum Lodovicow Balbo sibi contrariox fere per annum moratus fuerat. Hicy tradidit venerabili viro Ansegisoz Senonensia archiepiscopo caput sanctissimib Gregorii et brachium Leonis pape, quasc venerandas reliquias Senonis in ecclesia Sancti Petri cum magna venerationed collocavitye.
872
873
874
875
876
877
878
879
880
DCCCLXXVI. Karolus (II.)h imperator imperaviti anno Ij et mensibus IX. Huius tempore Saraceni perdiderunt Siciliamk. Hic Karolus Calvus dictus Romam properat, etl Iohannem papam acm Romanos per munera sibi attrahens imperator efficitur. Sed statim a Lodovicon fratreo suo bellum contra ipsum paratur, eo quod sep inconsultoq imperium usurpavit. Hic Karolus tam in Francia quam in Italiar multas monasteriat etu ecclesiasu construxit vel destructas reparavit. Suo tempore comitatus Flandrie exordium habuit. Flandria enim ante non erat tantiv nominis nec opulentiew sicut modo, sed a regum Francorum forestariis regebatur. Imperator vero, cum a Galliax in Italiamy pergeret, per quendam Iudeum Sedechiam nomine potionatus, in Alpibus diem clausit extremum. Iste in Compendio monasterium Sancti Cornelii fundavit. Hoc oppidum cogitaverat facere adz instarz Constantinopolis et nomine suo iam appellaverat Kariopolim.
DCCCLXXXI.Martinusf sedit anno I, mensibus V, et cessavit diebus II.
881
882
DCCCLXXXII. Karolus (III.)a imperator, qui dicitur Grossus vel iunior, imperavitb annis XIIc. Huius tempore maxima fames fuitd fere per totam Italiame. Hic Galliam et Germaniam pacifice possidens, anno secundo imperii sui a Iohanne papa coronatur. Hiis diebus plus quam V milia Normannorum a Gallicis perimuntur; demum Normanni, Danis sibi adiunctis, Franciam et Lothoringiamf pervagantes, igne ferroque multas civitates consumunt sicut Coloniam, Leodium, Tungris, Ambianis, Treverim et quam plurimas alias. Cumque Galli et Germani sic se a Normannis paganis opprimi cernerent, Karoli imperatoris auxilium invocant etg dum cum manu potenti contra Normannos venisset, rex Normannorum, facta pace per matrimonium, baptizatus est et per imperatorem de sacro fonte susceptus. Eth tandem, cum non posset ipsos de Francia expellere, concessit eisi regiones, que ultra Secanam erant, que pars usque hodie dicitur Normannia a Normannis. Primus dux Normannorum fuit Robertus; genuit autem Guilhelmumj, Guilhelmusk vero Richarduml, Richardusmn secundumo Richardumnp et Robertum Guiscardi. Hic Apuliam, Calabriam et Siciliamq devicit. Venetosr quoque et Alexiums imperatorem Grecorumt superavit; qui Robertus genuit Guilhelmumu notumv. Karolusw vero imperator deficiens corpore et spiritu ab optimatibus regni repudiatur. Hic ante modicum tempus zelatus uxorem suam prox eo, quod plus iusto familiariter ageret cum Vercellensi episcopo, protestatury se numquam eamz cognovisse. Illa vero virginem se esse gloriata, accepto repudio monasterium intravit. Hisa diebus gens Ungarorum a Scitia egressa etb a Pincernatis propulsa in Pannoniam primitus venit et, eiectis inde Avaribus, ibi usque hodie permansit. Hec gens illo tempore adeo inculta fuisse narratur, ut carnibus crudis ad cibum, humano vero sanguine uterenturc ad potum, quemadmodum et Phalangi, qui ultra Ruthenos morantur faciuntd.
DCCCLXXXIII. Hadrianusg (III.)h natione Romanusi ex patre Benedicto sedit anno I, mensibus III. Hic constituit, ut imperatorj non intromitteret se de electione pape.
883
884
DCCCLXXXV. Stephanus (V.)k natione Romanus ex patre Hadrianol dem Via Latam sedit annis VI, diebus IX, et cessavit diebus V. Huiusn tempore cum Normanni, adiunctis sibi Dacis, peneo totam Galliam devastarentp, propter ipsorum timorem, corpus beati Martini de Turonisq Altissiodorum est deportatum, et in ecclesia Sancti Germani collocatum. Sed monachis propter oblationes litigantibus et suo sancto miracula, que fiebant, ascribentibus, pro determinatione leprosus inter sanctos scilicetr Martinum et Germanum positus ex parte Martini curatur tantums et alia nocte reversus ex alia parte ab eodem curatur, non propter impotentiam Germani, sed quia hospitem honoravitn.
885
886
887
888
889
890
DCCCLXLI. Formosus episcopus Portuensis sedit annis V, mensibus VI, et cessavit diebus II. Hic per picturam renovavit totam ecclesiam beati Petri principis apostolorum. Hic aliquando ob timorem Iohannis pape fugiens, episcopatum Portuensem dereliquit. Et post cum revocatus redire nollet, anathematizatus est. Sed post ad papam in Galliam veniens, usque ad laicalem statum degradatus est. Insuper iuravit nec Romamt necu episcopatumt se regressurum. Post a Martino successore Iohannisv contra iuramentum restitutusw non solum Romam est reversus, sed etiam Romanum pontificatumx suscepit, propter quod de facto ipsius multa altercatio fuit, prouty in sequentibus patebity.
891
892
893
894
895
DCCCLXLVI. Bonifatius (VI.)z diebus XV, natione Tuscus.
896
DCCCLXLVI.Arnulphuse imperavit annisf XIIf. Hicg Normannos, qui Gallia vastata Lotharingiamh et Dardaniam circa Leodium eti Maguntiam vastabant, incredibili plaga prostravitj, et tunc cepit iugum Normanorumk et Dacorum cessare, qui XLl annis Galliam vastaverant. Demum imperator Arnulphusgm longa infirmitaten tabefactus nulla arte medicinali poterat adiuvari, quin a pediculis consumeretur. Arnulphoop successitq filius eius Lodovicusr, sed ad coronam imperii non pervenit. Unde ipse Arnulphuss fuit finist imperii, quantum ad posteritatemu Karoli, culpis exigentibus, quia ecclesias, quas patres eorum extruxerant, non fovebant, sed potius dissipabantp.
DCCCLXLVII. Stephanus (VI.)a anno I, mensibus III, etb cessavit diebus IIIb, natione Romanus. Hic a Formoso papa episcopus Anagnie ordinatus, ipsum Formosum persequitur, et omnes ordinationes ipsius irritas debere esse decrevit. Legitur etiam, quod ipse corpus Formosi in concilio positum et papali veste exutum laicali induit et duobus digitis dextre ipsiusc abscisisd manus ipsiuse in Tiberimf iactari precepit.
897
DCCCLXLVIII. Romanus mensibus III, diebus XXII, natione Romanus.
898
DCCCLXLVIIII. Theodorusg (II.)h sediti diebusj XX, natione Romanusj. Hic contra Stephanum papam sentiensk reconciliavitl omnes ordinatos a Formoso.
899
DCCCC. Iohannes (IX.)m seditn annis II, diebus XV. Hic pugnam fecit cum Romanis. Hic ad confirmandam Formosi ordinationem synodum LXXIIIIor episcoporum Ravenne statuit, ubi synodus, quam Stephanuso papa contra Formosum fecit, reprobata fuit.
900

a–a) Sed papa factus postquam Saraceni cum magna multitudine venissent et ecclesias Petri et Pauli penitus spoliantes cum redirent in Africam in alto pelago submersi sunt. Hic Leo civitatem, quam Leo IV. in circuitu ecclesie beati Petri inceperat, ipse in 5 annis perfecit. Hic in ecclesia beati Petri sepultus est A.

b–b) fehlt B3.

c) Leoniane C.

d) folgt in C.

e) folgt apostolo B1.

f) fehlt B3.

g) et C.

h–h) redirent C.

i) Affricam B1.

j–j) mari C.

k) submerse B2.

l–l) Leo vero papa Rome moritur et sepelitur C.

m) sancti B1, B2.

n) Ende des Zusatz zum Jahre 847 beginnend auf fol. 17v in B1, in C fol. 278v/279v; Beginn siehe zum Jahr 847 fol. 17v in B1 Var. g.

o) über Zeile B1.

p) III B3.

q–q) (bis Blockende) fehlt A.

r–r) fehlt C.

s) korr. aus portam B1.

t–t) fehlt B2.

u) sepultus B3, C.

a) Lodowicus B1; Lodewicus B3.

b) über der Zeile B1.

c) folgt et B1.

d–d) fehlt B3, C.

e) fehlt B3.

f) so Weiland; anno A, B1, B2, C; annum B3.

g) fehlt B2.

h) sunt C.

i) repetates B1.

j) Pictavensem B2.

k) fehlt A.

l) Ranulfus B1.

m) devastant B3, C.

n) regem B1.

o) christianum B3.

p) Aymundum A, B1, B2, B3.

q–q) tempore etiam B1.

r) Ytalie B1.

s) fehlt B3.

t) pluitse A.

u) dicitur C.

v) Luduici A, Lodowici B1; Lodewici B3.

w) Luduicus A, Lodowicus B2, Lodowicus korr. aus Lodowici B1; Lodewicus B3.

x) Ytalia B1.

y) Karulus A.

z) Ludovici A; Lodowici B1, B2; Lodewici B3.

a) Karulus A.

b) peremtus B1.

c–c) fehlt A.

d) Lodowici B1, B2; Lotwici B3.

e) Dyonisii B1.

f) korr. aus docubat B1.

g) confessus B2; confissis B3.

v) Nicholaus B1.

w) über der Zeile B1.

x) korr. aus X B1.

y) fehlt B2.

z) aliquis B3.

a) appuit B1.

b) cui B3.

c) Lodowicus B1; Lotwicus B3; Ludovicus A.

d) basilicam A.

e) confugiente B3, C.

f) fehlt B3.

g) folgt Moraviorum et A.

h–h) ab oriente A.

i) desiccato B1, B2.

j–j) detulit et Laterani in ecclesia eiusdem A.

k–k) (Zeilensprung) fehlt B2.

l) per papam et populum Romanum honorifice est A.

m–m) (bis Blockende) Hic papa excommunicavit Michaelem Constantinopolitanum imperatorem propter depositionem Ignatii patriarche iniustam. Excommunicavit etiam Lotharium regem propter Gualtradam pelicem usque ad condignam satisfationem A.

n) miraculis coruscando C.

o) sancti C.

p) Adrianus B1.

q) über der Zeile B1.

r) Nicholaus B1.

s) über der Zeile B1.

t) Lodowici B1, B2; Lotwici B3.

u) Ytaliam B1.

v) Karulo B1.

w) Ludovico A; Lodowico B1, B2; Lotwico B3.

x) contrarium B1.

y–y) (bis Blockende) fehlt A.

z) Ansegio B1, B2.

a) danach exp.. episcopo B1.

b) sancti B3.

c) folgt in B1.

d) reverentia C.

e) folgt Sub hoc celebrata fuit quinta synodus in Constantinopoli 383 patrum, cui prefuit Petrus presbyter cardinalis et Paulus Antiochenus episcopus et Eugenius Hostiensis episcopus, apocrisarii pape C.

h) über der Zeile B1.

i) korr. aus imperator B1.

j) V B1, B2.

k) Syciliam B1.

l) ac B1, B2.

m) et B1.

n) Luduico A; Lodowico B1, B2; Lotwico B3.

o) filio B3.

p) korr. aus use B1.

q) insulto B2.

r) Ytalia B1.

s) fehlt C.

t) folgt diversarum religionum magnarum possessionum C.

u–u) fehlt B3.

v) tantum B1.

w) opulentia B3.

x) Galliis B3; Galiis A, C.

y) Ytaliam B1.

z–z) fehlt B1.

f) über der Zeile II B1.

a) über der Zeile B1.

b) fehlt B1.

c) XIX C.

d) folgt exp. adeo B1.

e) Ytaliam B1.

f) Lotthoringiam B1.

g) etiam B1.

h) etiam B1.

i) eas B3.

j) Gihelmum B1.

k) Gilhelmus B1; fehlt B2.

l) Rikardum B1.

m) Ricchardus B1.

n–n) fehlt B3.

o) fehlt C.

p) Riccardum B1; folgt et ille tertium Richardum A.

q) Sicyliam B1; Ciciliam C.

r) Ventos B2.

s) Allexium B1.

t) fehlt B1, B2.

u) Gielmum B1.

v) novum B1.

w) Karulus A.

x) fehlt B3.

y) folgt in contione A.

z) ipsam B2, A.

a) hiis B1.

b) fehlt C.

c) uteretur B1.

d) fehlt A, B1, B2, B3.

g) Adrianus B1.

h) über der Zeile B1.

i) Rome B2.

j) papa C.

k) über der Zeile B1.

l) Adriano B1.

m–m) fehlt B3.

n–n) (bis Blockende) fehlt A.

o) penem B1.

p) devastassent C.

q) Turona B3.

r) fehlt B3.

s) iterum B3.

t–t) ad papatum, nec Romam C.

u) folgt ad B1.

v) folgt pape B3.

w) folgt est B2; restitus B1.

x) episcopatum C.

y–y) fehlt A.

e) Arnulfus B1.

f–f) XII annis B1.

g–g) Hunc pene omnes chronice obmittunt forte propter miserabilem vitam suam et exitum, quia A.

h) Lotthoringiam B1.

i) folgt circa B2, B3, C.

j) vastavit B1, B3; fehlt A.

k) Romanorum B1; fehlt A.

l) VII C.

m) Arnulfus B1.

n) egritudine A.

o) Arnulfo B1.

p–p) fehlt A.

q) succedit B1.

r) Lodowicus B1, B2; Lotwicus B3.

s) fehlt C; Arnulfus B1.

t) filius C.

u) korr. aus posterilitatem B1.

z) über der Zeile B1.

a) über der Zeile B1.

b–b) fehlt B2.

c) eius C.

d) absciscis B1.

e) eius C.

f) Tyberim B1.

g) Thodorus B1.

h) über der Zeile B1.

i) fehlt B1.

j–j) natione Romanus diebus XX B1.

k) korr. aus sensiens B1.

l) reconciliatovit B1.

m) über der Zeile B1.

n) fehlt B1.

o) Stephanius B1.

*) Fortsetzung von fol. 17v