Martin von Troppau – Chronicon Pontificum et Imperatorum
| Startseite | vorwärts
Päpste Jahr Kaiser
fol. 1v [Päpste]
fol. 2r [Kaiser]
I. Anno XLII. Octaviani Augusti natus est Ihesus Christus filius Dei in Bethleem Iude ex virgine Maria nocte diei Dominice. Qui Salvator noster Dominus noster Ihesus Christus primus et summus pontifex sedit in hoc mundo annis XXXII, mensibus tribus iuxta illud evangelii: Ihesus erat incipiens quasi annorum XXX, hoc est: inceperat XXXum annum, XIIIa diebus eiusdem anni peractis, quia eodem anno revoluto convertit aquam in vinum. Et in sequenti pascha incarceratus est Iohannes beatusb Baptista. Et in alio pascha sequenti decollatus est. Chrysostomusc tamen dicit super Matheum, quod Christus vixit plenarie XXXIII annis et tantum supra, quantum est a nativitate usque ad pascha. Et dicit ipsum plenarie complevisse XXX annos, quando venit ad baptismum sic dicens: Post XXX annos venit Ihesus ad baptismum legem veterem soluturus. Et post vixitd tribus annis integris et quantum fluxit a natali usque ad pascha, quod pro dimidio anno computatur. Et ita secundum ipsum Christus vixit XXXIII annis et dimidioc. ℭ Fuerunt ergo usque ad nativitatem Christi anni completi ab Adam quinquemilia CXCtaIX, et a conditione Romanee urbis anni DCCLII, ut ait Paulus Diaconus in Historiis Romanorum. ℭ Hoc ipso die, quo natus fuit, trans Tiberimf de taberna emeritoria fons olei eg terra emanavit ac per totum diem largissimo rivo fluxit. Tunc etiam circulus ad speciem celestis arcus circa solem apparuit. Tunc etiam statimh uth virgo peperit, illa statua aurea corruit, quam in Romuliano Palatio Romulusi posuerat dicens: Non cadet donec virgo pariatj. ℭ Anno etiam Domini XVIIo. Pilatusk factus est preses in Iudea. Et anno XIX.l Iohannes cepit predicare baptismum penitentie. Anno autemm XXXIIo. idem Iohannes decollatus est. ℭ XIIIn. die a nativitate Domini venerunt magi Iherosolimamo. Etp eodem anno quo natus est, tulit eum Iosephq in Egyptum. Quo ingrediente corruerunt idola Egypti iuxta vaticinium Isaier. Et sicut traditur, non fuit in Egypto templum in quo non corruissets idolum. Et in VIIo anno a nativitate sua revertitur de Egypto int Iudeam. ℭ Porro de infantia Salvatoris et de operibus eius usque ad baptismum non legitur inu Evangelio nisi quod Lucas dicit, quod duodenus remansit in Iherusalemv, et post triduum inventus estw a parentibus in medio doctorum in templo. Legitur tamen in Libro de Infantia Salvatoris, quod Ihesu fugiente in Egyptum, cum sub una palma recubuissentx, beata Virgine matre pueri fame laborante, ad preceptum pueri se palma usque circa terram inclinavit et post collectionem fructus ipsius ad pristinum statum palma se erexit. Et etiam sitientey Iosephz ibidem ex precepto pueri Ihesu arida terra fontem produxit. Legitur etiam ibidem, quod cum in eodem itinere in ore cuiusdam spelunce hospitati fuissent, de eadem spelunca duo immanissimia dracones sunt egressi, ad quorum contuitum, dum beata Virgo et Ioseph nimiob terrore concuterenturb, ad preceptum pueri Ihesu dracones cum omni mansuetudine inclinatisc capitibus deserta petierunt. Et quod etiam unus leo ind ipsod itinere adveniens usque in Egyptum, ipsise obsequiosusf fuitg.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
I. Post nativitatem Domini nostri Ihesu Christi Octavianus Augustus imperavit annis XIIII, Romanus genere, patre Octaviano senatore, maternum genus ab Enea ducens, Iuliia Cesaris nepos, adoptione quoque filius, totum mundum in unam redigens monarchiam. Neque vir tantus vitiis caruit, serviebat enim libidinib. Nam inter XII cathamitesc totidemqued puellase accumberef solitus erat. ℭ Huncg populi Romani videntes esse tante pulchritudinis, quod nemo in oculis eius intueri poterat, eth‚ tante prosperitatis et pacis, quod totum mundum sibi tributarium fecerath dicunt ei: Te volumus adorare, quia deitas est in te; si hoc non esset, non tibi succederenti omnia prosperej. Qui renuens indutias postulavit et ad se Sibyllamk Tiburtinamk sapientem vocavit, cui, quod senatores dixerant, recitavit. Que spatium triuml dierum petiit, inm quibus artum ieiunium operata estm. Post tertium diem respondit imperatori hoc modo: // Iudicii signum tellus sudore madescetn,// E celo rex adveniet per secla futurus,// et cetera, que sequuntur. Illico apertum est celum, et nimius splendor irruit super eum, et vidit in celo quandam pulcherrimam virginem stantem super altare, puerum tenentem in bracchiis, et miratus est nimis, et vocem dicentem audivit: hec ara filii Dei est. Qui statim proiciens se ado terram adoravit. Quam visionem senatoribus retulit, et ipsi mirati sunt nimis. Hec visio fuit in camera imperatoris Octavianip, ubi nunc est ecclesia Sancte Marie in Capitolioq, ubir nunc sunt fratress Minorestr. Ideo dicta est ecclesia Sancte Marie Ara Celi. ℭ Cum autem Octavianusu de oriente victor reversus urbem triplici triumpho ingressus esset, tunc primum Augustusv eo, quod rem publicam auxerit, a Romanis est salutatus. Hic vicit preliis Dacos, Germanorumw ingentes copias prostravit. Quo bello captivorum quadringenta milia hominum ex Germania transtulit et supra ripam Rhenix in Gallia collocavit. ℭ Nullus eo in bellis felicior. Quadraginta IIIIor annis, quibus solus gessity imperium, civilissime vixit, XII enim annis aliis cum Antonio regnavitz. Hic est gloriatus se urbem latericiam invenissea, quamb et marmoream reliquisse etc quam plurimo decore ornatamc. ℭ Anno ipsiusd XXV. Virgilius Brundisiie moritur, sed ossa Neapolim transferuntur. ℭ Anno eiusdem XXXVf. Horatiusg poeta Rome moritur. ℭ Temporeh Octaviani erat taberna famosa trans Tiberimi, que ideo dicebatur emeritoria, quiaj emeriti ea, que suis stipendiis meruerant, ibi solatiando expendebant. De qua quia in die natalik Domini fons olei erupit, ad honorem beate Marie Virginis constructa fuit ecclesia ibideml a beato Papa Calixto primo. Mortuus est autem Octavianus Augustus anno vite sue LXXoVIIo. apud Attelam civitatem Campanie, et sepultus est in Martio Campoh. ℭ Temporem Octaviani Augusti computata sunt civium Romanorum nonagiesn trecenta milia et octoginta miliam.
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
XVI. Tiberiuso (I.)p imperavit annis XVIII usque ad annum, quo passus est Dominus noster Ihesus Christus. Hic fuit Octaviani privignusq et gener necnon et adoptione filius, satis prudens inr armisr satisque fortunatus. Cuis scientia litterarumt multa inerat, eloquio clarior, sed ingenio pessimou insidiosev simulans se ea velle, que nollet. Hic XXIIIo imperii anno sui etatis LXXXoVI IIo cum immani furore insontes et innoxios suos pariter et extraneos puniret, cum ingenti gaudio omnium mortuus est in Campania. Hicw, ut refert Iosephus, in omnibus suis negotiis morosusx, unde cum statueret procuratores iny provinciisy, vix unquam mutabat eos. ℭ Huius temporew Ovidius poeta in exilio moritur. ℭ Pontiusz Pilatusa procurator Iudee a Tiberiob destinaturc, quem magister ind historiisd asserit natum fuisse de Lugduno. ℭ Hoc in loco ponit Iosephus Iudeorum historiographus de Christo laudabile testimonium dicens: Fuit eis temporibus sapiens vir, si virum ipsum diceree fas est. fErat enim mirabilium operum effector et doctor, et multos Iudeorum et multos sibig de gentibus adiunxit. Christus hic erat et plura alia de eius passione et resurrectione dicitc. ℭ Post passionem Domini dictus Tiberiush imperator imperavit annis V. ℭ Pontius Pilatusi propter multas accusationes contra ipsum factas a Tiberioj in exilium Viennam Burgundiek mittitur, et propterl multas calamitates quas ibidem substinuit, se propria manu interfecit. ℭ Herodes autemm, qui Iohannem Baptistam occiderat, et sub quo passus est Christus, cum Herodiade uxore sua apud Viennam in exilium mittitur, ibique ambo miserabiliter moriunturn.
XXX. Christus baptizaturh hic. Eodemi etiam die, ut dicitur, magij adoraverunt revolutis annis quasi XXX. Et hack eadem die revoluto anno, ut ferturj, convertit aquam in vinum.
30
31
32
XXXIII. Christus crucifigiturl. Etm eodem anno, mensen Augusti, tertia die Stephanus lapidaturm.
33
XXXIIII. Et de Saulo Paulus efficitur. Post passionem Domini anno sequenti beatus Petrus apostolus filius Iohannis provincie Galilee de vico Bethsaidao, frater Andree, tenuit sacerdotalem cathedram in partibus orientis annis IIIIor, ubip primam missam celebravit dicendo solummodo Pater noster. Deinde venit Antiochiamq anno XXXVIIIo. nativitatis Christi, ubi cathedram adeptus sedit annis VII. Inde venit Romam, ubi XXVquer annis mensibus VIIs diebus VIII pontificatum tenuit. Hic scripsit duas epistolas, que canonice nominanturt, et Evangelium Marciu, quia eius auditor fuit et filius de baptismo. Hic etiam fecit ordinationes mense Septembriv episcopos sex, presbyteros X et diaconos VII. ℭ Anno etiam Domini XLo Mattheus Evangelium scripsit. Et anno XLoIIII Marcus Evangelium edidit, et fames validaw fuit. Nec multo post apostolus Petrus Apolinarem mittit Ravennam, que tunc in Italiax et magnitudine et populi frequentia post Romam famosior erat, Syrum Papiam; Marcum vero interpretem suum, postquam in Italiay Aquileiey scripserat Evangelium, ad Egyptum destinavit, quiz primusza Alexandrinama fundavit ecclesiam. ℭ Misit etiam in Galliasb ad plures civitates plures discipulos, sicut Sanctum Savianum, Potentianum, Altinium et Martialem, qui dicuntur fuisse de LXX duobus discipulis, et alios plures per diversa Gallie loca et civitates. ℭ Paulus vero, sicut continetur in Actibus Apostolorum, propter appellationem Romam veniens a Iudea extra urbem hospitiumc publicum conduxit, ubi cum fratribus de verbo vite tractavit. Et satis innotuit urbi de signis et prodigiis et de sanctitate ipsius. Concursus quoque magnusd fiebat ad eume de domo Cesaris. Nam et Neronis instructorf Seneca sibi valde familiaris extititg, ita, ut cum ore ad os sibi loqui non possent, se epistolis visitarent. Sed quia Paulus coram Nerone dixerat figuram mundi per ignem resolvendam, iussit omnes, qui per ipsum credideranth, igne cremari, Paulum vero tamquam maiestatis reum secundum humanami legem capite punirii. ℭ Fuerunt et discipuli beati Pauli apostoli viri egregii et illustres, sicut Timotheusj, Titusk, Trophinusl, Onesimus et multi alii, quos ad diversas partes mundi predicationis causa direxit. ℭ Beatusm Petrus apostolus primus instituit ante pascha Domini XLlen ieiunium, et ante natale tres ebdomadas et quartam inperfectam ab omni christiano populo instituit venerari, in commemorationemo primi et secundi adventus Domini nostri Ihesu Christim. Dep quorum pontificatu et morte ipsorum scribit Gelasiusq papa dicens: Sanctar Romana Ecclesia nullis synodicis constitutis prelata est ceteris ecclesiis, sed evangelica voce Domini et Salvatoris nostri primatum obtinuits dicentis: Tu es Petrus et super hanc petram edificabo ecclesiam meam. Cui data est societas beatissimi Pauli apostoli, qui non diverso, ut heretici garriunt, sed uno tempore eodemque die in urbe Roma cum Petro sub Cesare Nerone agonizans coronatus est; et pariter predictam Ecclesiam Romanam Christo Domino consecrarunt ac ceteris urbibus in universo mundo sua corporali ...p*
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
XL. Gaiuso, qui et Gallicula, imperavit annis III, mensibus X, diebusp VIII. Hic sceleratissimus fuit. Duabus sororibus suis stupraq intulit. Ex una etiam natam filiam cognovit. Fuit autemr nepos Tiberiis Cesaris. ℭ Hieronimust super Matheum: A primo Gaiou Cesare omnes Romani reges Cesares dicuntur. Hicv Gaiusw cum adversus cunctos ingenti avaritia, libidine ac crudelitate seviret, Rome in palatio occisus estv.
44
45
46
47
48
49
50
XLIIII. Claudius (I.)x imperavit annis XIIII, mensibus VII, diebus XXVIII. Hic fuit patruus Gallicule. Britannisy intulit bellum, quasdam etiam insulas ultra Britanniamz positas in Oceano imperio Romano addidit, que appellantur Arcadesa. Hic quam plurimum civilis erat. Vixit autem annis LXIIIIorb. Post mortemc consecratus est divusque appellatus. Hic memorie nullius fuit. Nam occisa uxore sua paulo post in triclinio decumbens, cur domina non veniret, requisivit. Cibo vinoque omni tempore et loco intemperatissimusd fuit. Meditatus est edictum ete legeme statuere, quo veniam daret flatum crepitumque ventris inf conviviof emittendi, cum ex continentia pre pudore quendam periclitatum reperisset. Huiusg uxor Messelinah, sicut scribit Iuvenalis, tante libidinis fuit, ut in prostibulis primum clam, deinde publice omnibus se exponebat, non satiata sed lassata recedensi. Nobiles etj mulieres ad hoc ipsum trahebatg. Hic cum deficeret, Britanicumk filium suum uxoris persuasionibus exorteml Romani imperii faciens, Neronem filie sue maritum designavit imperatorem, sicque prelatus est gener filio ordine prepostero. ℭ Huius Claudiim tempore Petrusm apostolusn venit Romam et ibi XXV annis rexit ecclesiam et salutarem fidem predicans potentissimiso virtutibus ipsamp comprobavit. ℭ Hiisq temporibus inr Egyptor fenix avis unica apparuit, que ante sex centos annos in Arabia apparuerat, que usque ad quingentos annos vivere dicitur et post se ipsam cremandos in...q*

a) korr. aus XXXIII B1

b) fehlt B3

c–c) fehlt, aber rechts Randglosse von jüngerer Hand Chrysostomus ... baptismum A

d) folgt gestrichen XXX B1

e) Rome C

f) Tyberim B1

g) de B3, C

h–h) fehlt B2

i) Uomulus C

j) pariet B2

k) Pylatus B1

l) 30. B3; 29. C

m) etiam C

n) XIIIIor B1

o) Ierosolimam B1

p) fehlt B3

q) mater eius C

r) Ysaie B1

s) corruerat C

t) folgt gestrichen iu B1

u) fehlt C

v) Ierusalem B1

w) fehlt B1

x) re- unleserlich B1

y) sciente B2, C

z) Joseph B1

a) maximi A; magni C

b–b) terrerentur C

c) fehlt C

d–d) ipsis in A

e) eis A, C

f) korr. aus obsequentibus B1

g) folgt Eo tempore Rome inventa sunt civium nonagies 380 000, qui fuerunt computata sub Augusto A

a) Julii B1

b) folgt usque ad probrum vulgi A

c) übergeschrieben id est pueros B1

d) totidenque B1

e) puella B2

f) accubare B2-3, A, C

g) tempore istius eum A

h–h) fehlt B3

i) subicerent A

j) prospera A

k–k) Sybillam Tyburtinam B1

l) duum B2

m–m) fehlt A

n) madescit B3

o) in C

p) Octoviani B1, A, C

q) Campitolio B2; Campitolio fuit B1

r–r) fehlt A

s) über Zeile wiederholt B1

t) über der Zeile korr. aus S. B1

u) Octovianus A, C

v) Agustus B1; fehlt B3

w) Iermanorum A

x) Reni B1

y) iessit A

z) con- über Zeile ergänzt zu conregnavit B1

a) inveisse B1

b) fehlt B2-3, A, C

c–c) fehlt A

d) fehlt A

e) Brundusii B1

f) XXV. B1

g) unleserlich B1

h–h) fehlt A

i) Tyberim B1

j) fehlt B1

k) nativitatis B2-3

l) fehlt B3

m–m) verschoben unter Pontifices A

n) nonagesies B1-2

o) Tyberius B1

p) über Zeile B1

q) korr. aus priogevignus B1

r–r) fehlt B3

s) qui B1

t) scripturarum B1

u) folgt avaro A

v) insidioso B2-3, A, C

w–w) fehlt A

x) folgt erat B2, C

y–y) per provincias B3

z) fehlt A

a) Pylatus folgt exp. und gestrichen a Pylato B1

b) Tyberio B1

c–c) mittitur A

d–d) umgestellt nach Lugduno am Zeilenende B1

e) übergeschrieben B1; nominare B2-3, C

f) korr. aus XXVIIII B1

g) fehlt B2

h) Tyberius B1

i) Pylatus B1

j) Tyberio B1

k) unde oriundus fuit A

l) post C

m) fehlt A

n) folgt Tiberius vero laboravit circa senatum, ut Christus tamquam deus coleretur. Sed senatus contradixit, quia sibi primitus non fuerat de Christo delatum A

h) bapticatur B1

i) eadem B1

j–j) revoluto anno C

k) hanc B2

l) crucificigitur B1

m–m) fehlt A

n) mensis C

o) Bethsayda B1

p) et ibi C

q) Anthiociam B1

r) 15 B3

s) folgt einkorr. et B1

t) folgt ut B2

u) Marchi B1

v) Septembris C

w) validas B2

x) Ytalia B1

y–y) korr. aus Aquilee Ytalia B1

z–z) quia prius C

a–a) Allexandrinam primus B1

b) Galliam B3

c) horreum B2-3, A, C

d) fehlt B3

e) ipsum A, C

f) strotor (?) B1

g) fuit B3, C

h) folgt autem B3

i–i) humanas leges capite truncari B2-3, A, C

j) Tymotheus B1

k) Tytus B1

l) Trophimus B2-3

m–m) umgestellt auf fol. 2v Z. 67 A

n) korr. aus XLum B1

o) commerationem B1

p–p) (Ende fol. 2v)] umgestellt auf fol. 2v Z. 60-69 A

q) Pelagius A

r) fehlt B3

s) tenuit C

o) Gayus B1

p) dies B1

q) strupa B2

r) fehlt B2-3, A, C

s) Tyberii B1

t) Jonimus B1

u) Gayo B1

v–v) fehlt A

w) Gayus B1

x) über Zeile ergänzt B1

y) Brittanis B1

z) Brittaniam B1; Britannias A

a) Archades B1

b) XLIIII. B1-2

c) fehlt B3

d) intemperatissimo B1

e–e) fehlt A

f–f) fehlt C

g–g) fehlt A

h) Messalia B3; Massalina C

i) recedebat B3

j) etiam B1

k) Brictanicum B1

l) korr. aus consortem B1

m–m) unleserlich B1

n) folgt de Antiochia A

o) validissimis A

p) ipsas B2

q–q) (Blockende bis fol. 3) fehlt A

r–r) fehlt B1-2

s) concremando C

*) Fortsetzung auf fol. 2v

*) Fortsetzung auf fol. 3r