Die Urkunden Heinrichs V. und der Königin Mathilde
<<121.>>

Heinrich erlässt der bischöflichen Kirche zu Treviso das ihm zu Verona geschuldete Servitium.

Speyer, 1114 Februar 6.

Vorbemerkung Thiel, Stand: 2010

Notarielles Transsumpt in Diplomform von 1311 September 26 im bischöflichen Archiv zu Treviso (B) = Abschrift vom Ende des 14. Jh. im Libro delle renovatione de’ feudi del vescovato di Treviso (= Liber Q) f. 38v ebenda (C).

Druck aus C: Verci, Storia della marca Trivigiana 1,12 no 10.

Reg.: Valentinelli, Reg. d. Marcusbibliothek 417 no 124. – Ficker in Wilmans. Add. z. Westf. UB 92 no 116/24. – Ehlers, Metropolis 279 no 47. – Böhmer Reg. 2032. – Stumpf Reg. 3104.

Als Wiederholung des inhaltlich schon in D.120 berücksichtigt gewesenen DH.IV.230 von 1070 (= VU.) verfasst (und geschrieben) von Notar Adalbert A, vgl. Vorbemerkung zu D.120. Der Entwurf – eventuell auch die Niederschrift des Kontextes – stammt jedoch mit Sicherheit von Bischof Gumpold, da nur auf ihn die Ausstattung des Eschatokolls mit Beizeichen und Monogramm zurückgehen kann, die der VU. unseres D., dem DH.IV.230, selbst fehlen und die aus dem DH.III.201b, der Vorurkunde des gleichzeitigen D.122, genommen sind; immerhin ist erstaunlich, dass dann in D.122 auf beide Zeichen ganz verzichtet worden ist, nachdem man (Gumpold) schon in D.120 nur das Beizeichen aufgenommen hatte; ein weiteres Indiz für die Urheberschaft Gumpolds ist schließlich, dass der Kanzleinotar Adalbert A in keinem einzigen seiner Diplome aus einer Vorurkunde das Rekognitionszeichen übernahm. – Zum Servitium vgl. Heusinger in AfU 8,58 Anm. 1; Schrod, Reichsstraßen 151f.; zu Verona als Ort der Pflichtleistung vgl. Brühl, Fodrum 1,545 (vgl. auch Vorbermerkung zu D.74).

(C.) In nomine sanctae et individue trinitatis. Heinricus divina favente clemencia quartus Romanorum imperator augustus. Patrum nostrorum orthodoxorum exempla secuti, qui ecclesias dei tam rebus ad fiscum regium pertinentibus quam propriis hereditatibus honoraverunt, pensantes quoque benignum remuneratorem deum preciosaque comercia, dum temporalibus mercamur eterna, caducis in eternum mansura, nos eas in omnibus honorare et sublimare ad nostram perpetuam felicitatem desideramus. Unde omnibus Christi nostrique fidelibus tam futuris quam presentibus notum esse volumus, qualiter nos ecclesie Taruisiensi ob remedium anime nostre, interventu quoque ac peticione dilecti fidelis nostri Burcardi Monasteriensis episcopi, Erlungi Verceburgensis episcopi, necnon ob fidelem devotamque servitutem Gunboldi eiusdem sedis episcopi plenum illud servicium, quod nos Verone inde debuimus accipere, in proprium dedimus atque tradidimus, ea videlicet racione, ut predictus Gunboldus episcopus suique successores nostris quoque nostrorumque successorum sive regum sive imperatorum temporibus soluti et quodamodo liberi huius servicii exactione ac exibicione maneant et ad suam ipsius, quam voluerint, utilitatem idem servicium potestative convertant. Et ut hec nostra imperialis tradicio stabilis et inconvulsa omni permaneat tempore, hanc cartam inde conscribi manuque propria corroborantes sigilli nostri impressione iussimus insigniri.

Signum domini Heinrici quarti Romanorum imperatoris (M.9.) invictissimi. (SMP.)

Burcardus Monasteriensis episcopus et cancellarius vice Frederici Coloniensis archiepiscopi [et] archicancellarii recognovit. (SR.)

Data VIII. idus februarii, indictione VII, anno dominice incarnacionis MoCXIIII, regnante Heinrico quinto rege Romanorum anno VII, imperante III; actum est Spire; in Christo feliciter amen.