Pseudo-Marinus von Eboli

Schillmann 3304

Ausstellungsdatum: 1272.10.25
Rubrik: Revocatur suspensio ab officio et beneficio, que facta erat de Henrico Treverensi electo.
Initium: Felicis recordationis Urbanus

Zum Verzeichnis Schillmann

Brieftext

Ed. J. Guiraud / E. Cadier, Les registres de Grégoire X (1272–1276) et de Jean XXI (1276–1277) (Bibliothèque des Écoles françaises d’Athènes et de Rome 2e sér. 12, 1892–1960) S. 30–33 Nr. 90

Henrico, electo Treverensi.

Felicis recordationis Urbanus papa, predecessor noster, perlato ad ipsius auditum, quod tu, Treverensis electus, palleo non obtento, te in tuis litteris archiepiscopum nominaras, in Reni flumine novum pedagium motu proprio institueras, et hoc ipso excommunicationis ligatus sententia divina celebrabas officia, immo, quantum erat in te, potius prophanatus, ac existens symonia, perjurio, sacrilegio, homicidio et criminibus aliis metitus, bona Treverensis ecclesie dilapidabas et etiam consumebas, inquisitionem super hiis omnibus primo venerabili fratri nostro .. Warmatiensi et bone memorie .. Spirensi episcopis ac dilecto filio .. abbati de Rodequirebec, Premonstratensis ordinis, sub certa forma committens, et tandem eorum processus sibi exhibitos reputans defectivos, negotium hujusmodi quondam fratribus Guillelmo et Rorico de ordine Minorum iterato commisit. Et licet illi diu in eodem negotio laborarint, tamen quia juris apices non servarant, felicis recordationis Clemens papa, predecessor, noster processum per eos habitum de fratrum suorum consilio, justitia exigente, cassavit. Et predicens tibi, tunc in sua presentia constituto, quod inquisitionem ab eodem predecessore Urbano commissam prosequi per se vel per alios intendebat super certis articulis tibi traditis nunc per se, nunc per alios, quibus id commisit, interdum tuas responsiones audivit. Ex quibus contra te multipliciter invehi videbatur, et a teloneo quod imposuisse dicebaris sumens initium, ac tibi allegando primo excommunicationem imponens, pro eo quod ratione telonei, a tuo predecessore impositi, quod uno anno, sicut constitit ex tua confessione, vendideras, magno pretio ex hujusmodi venditione percepto. Et secundo negligentiam, in eo quod per sex annos et amplius in pallei petitione cessaras. Tertia te propterea inexcusabilem arguebat, quod Philippum, quondam Metensem episcopum, patientem notorie intolerabilem, ut dicebatur, defectum in litteratura confirmans, consecrari mandasti. Quarto insuper ex tua confessione qua confessus fueras, quod nec unam missam per totum hujusmodi sex annorum spatium, quibus tamen sacerdos extiteras, celebraras, te graviter culpabili reputato. Quinto tibi per eundem predecessorem Clementem illud etiam simili modo gravem imponebatur ad culpam, quod predicto predecessore Urbano, altare apud Urbemveterem consecrante, tu inter episcopos alios assistens eidem una cum ipsis consecrationis officium, quod tibi, palleo non obtento, videbatur inhibitum, peregisti. Habebat preterea sexto loco hujusmodi allegationum adjectio, quod cum quibusdam mercatoribus Senensibus certam quantitatem pecunie ipsis sub tuo juramento debitam, in prefixo ad hoc termino, tunc etiam jam transacto, adeo solvere non curasses, quod super hoc coram eodem predecessore Clemente cum ipsis litem etiam contestatus, litigare potius quam cedere maluisti, perjurii eras crimine involutus. Et cum in instrumento super hujusmodi quantitate confecto contineretur expresse, quod ad non petendum palleum donec quantitatem solvisses eandem te adtrinxeras juramento, idem predecessor Clemens subinferens hoc non carere vitio symonie, ac te censendum proinde symoniacum arguens; et adiciens septimo te pro eo quod dilectum filium .. abbatem monasterii S. Mathie ac duos ejus monachos sacerdotes in castro tuo captivos nec liberaveras nec procuraveras liberari, excommunicationem aliam incurrisse, licet varias excusationes, pro parte tua super premissis inductas, videretur ratione multiplici confutare, quia tamen, sicut expresse continet series hujusmodi processus ipsius, aliqua proposuisti de facto, que te in aliquo poterunt relevare, ipse, ut eo justius quo et certius in negotio procederet, ad aliqua infra certum probanda terminum admittere te proponens, prout requireret justitia et equitas suaderet, ne interim in tuis manibus, ut suis verbis utamur, naufragaretur ecclesia Treverensis, te ab officio beneficioque suspendit, summam, sicut in processu hujusmodi suspensionis expressit, aliquam taxaturus, que tibi de redditibus ipsius Treverensis ecclesie deberet ad prosecutionem ejusdem negotii ministrari, et potestate sibi nichilominus reservata, contra te ad graviora, nullis aliis expectatis probationibus, procedendi quando et quotiens expedire videret, sicut hec omnia in litteris predecessoris ipsius C., super hoc confectis, perspeximus plenius contineri. Sane, licet coram eodem predecessore C. pro parte tua respondendo diversimode ad premissa, dictum fuisset ad primum, te ratione telonei quod tu non imposueras, quanquam aliquid de ipso imposito a tuo predecessore perceperis, excommunicationis sententiam que contra imponentes in terris suis nova pedagia tantummodo promulgatur, nullatenus incurrisse, cum in veritate novi pedagii non fueris, nec dici possis impositor, sed impositi ab eodem tuo predecessore potius prosecutor, sicut nec qui nominat aliquem, nomine sibi ab alio imposito nominis impositor dicitur, sed ille solum qui a principio imposuit nomen ipsum, tamen in contrarium fuerat replicatum, te fuisse impositorem novi pedagii ea ratione posse convinci, quia, licet in licitis testator et heres persona una et eadem extimentur, in illicitis tamen inspiciuntur capita singulorum, ita ut alia promittentis vim non facere alia heredis ejus violentia censeatur. Et cum non sit continuitas in delictis, sicut apparere dicebatur, ex eo quod injusta juste vel injuste possessio non accedit, inferebatur ex hiis predecessoris tui delictum, qui teloneum primo imposuerat, nullum tibi debere suffragium excusationis afferre, quominus tu qui ex illo aliquid exigendo, idem principaliter videbaris commisisse delictum, principalis saltem pro tuo tempore illius impositor dici posses, sicut et pueri Alexandri unusquisque suo loco sibi omnes diademata imposuisse leguntur, in quo intelligi dicebat allegans, quod singuli regnum per violentiam occuparunt, et per hoc colligi posse, quod successorem predecessoris impositio non excusat, quin et ipse sibi diadema imposuisse, ac per consequens impositor dici possit. Quod quidem ex antiquo canone qui episcopis prohibet ex usu etiam gravamen seu servile officium imponere subditis, dicebatur posse argui evidenter, cum per hoc idem canon patenter insinuet propter precedentem usum illicitum, prosecutorem usus ejusdem ab impositoris nomine nullatenus excusari. Adiciebatur etiam quod sicut navis exercitor eum quem magister navi preposuit fungi magisterio patiendo, ipsum imposuisse videtur, sic immo multo fortius, tu qui dictum teloneum non solum passus exigi fueras, verum etiam tu ipse exegeras, illud imposuisse debebas non immerito reputari. Ad que videbatur posse nomine tuo efficaciter responderi. Et dici posse ad primum, quod licet verum sit, quod in dilectis a pluribus sive simul et eodem tempore, sive successive ac in temporum diversitate commissis, cum delinquant singuli, singulorum capita sunt spectanda, nec unus alterum excuset, aut relevet, quominus sit quilibet puniendus, non tamen propterea sequitur, quod delictum incipiens, et ipsum postmodum etiam scienter prosequens, semper ad penam teneantur eandem, ut est videre in illis, quorum alter mulierem liberam rapuit, et alter raptam, sciens delictum, raptori servavit, quanquam enim crimen non dissimile sit rapere et raptam scientem delictum raptori servare, pena tamen est dissimilis utriusque, saltem in amissione bonorum, quibus privatur rapiens, sed non servans. A simili et in casu de quo agitur, licet tu observando scienter teloneum, a tuo predecessore impositum, forsan delinquere dici posses, non tamen propterea sententiam, que impositionem telonei tanquam principium delicti persequitur, incurristi. Cujus rei ratio ex illo textu legis aperte colligitur, in quo expresse cavetur quod justius est eum, qui princeps fuerit delicti, teneri, quam eum queri ad quem fuerint res ex delicto perlate. Sic itaque rationabiliter dici potest, quod lata contra impositorem, tanquam contra delicti principem, excommunicationis sententia, te ad quem ex imposito pervenit aliquid, non involvit. Nec quod dicitur quod non est in delictis continuitas, hiis obsistit; non enim ex impositione seu ex delicto tui predecessoris delicti continuitas, seu delictum continuandi licentia, vel juris alicujus accessio queritur, sed solum impositionis novi telonei contra quam solam fertur eadem sententia impostura repellitur, et ipsius sententie oppositio confutatur. Sed nec confutationi hujusmodi contradicit quod allegatur de pueris Alexandri. Siquidem illud secundum viam juris necessario suum recipit intellectum, ut per hoc sicut inducebat allegans, exprimi singulorum violentie videantur. Nam si aliquis rei possessorem immobilis, puta fundi, de illius possessione violenter ejecit, heres violenti pacifice illam adeptus, licet rem violentie affectam vitio ipsum non sit dubium possidere, violentus tamen proprie dici non potest, seu violentiam commisisse. Unde ad id quod pervenit ad ipsum, non interdicto unde vi, sed in factum actione tenetur. Et in violentia rei mobilis verum est pretorem vi bonorum raptorum in heredem etiam in id quod pervenit ad ipsum non esse pollicitum actionem, quia violentiam non commisit, sed ad rei persecutionem condicionem sufficere reputasse. Aut igitur quod de pueris predictis inducitur, sic est necesse intelligi quod ipsorum singuli et eorum filii post eosdem in rei veritate singulas violentias in adeptione regni, subditis forsan vel possessoribus aliquibus inter predecessorem et successorem mediis resistentibus, commiserunt aut hystoriographus ipsos sibi diademata imposuisse narrando, non ipsorum delicta, sed singulares uniuscujusque notat violentias; sed ad facti veritatem exprimendam apertius, videlicet quod singuli pro regibus se gesserunt, consuetum loquendi, quem ad idem jura etiam frequenter attendunt, secutus est morem. Sic enim vulgariter quilibet maxime rex sibi coronam ponere dici solet cum regale aliquid facit, seu pro rege se gerit in aliquo, vel propter sollempnitatem in mensa forsitan corona utitur seu alias coronatus incedit, nec tamen propter hoc notatur imposite corone initium quod ad veritatem coronationis prime cum quis in regem assumitur, coronatur et inungitur, est solummodo referendum. Per hoc etiam ad id, quod de canone antiquo fuerat oppositum, dicebatur sufficienter esse responsum. Nam et ibi vulgarem loquendi modum secundum quem talliam seu collectam imponere dicitur qui eam exigit vel extorquet, quanquam similis a multis predecessoribus vel ab ipso exacta fuisset canon potius sequi videtur quam impositionis nove principium voluisse notare. Nec enim gravis gravaminis impositio dici potest quam usus precedit maxime antiquatus. Quod autem de preposito a magistro navis opponitur, prorsus est a casu nostro diversum; nam ibi exercitor magistri cui navis mandavit anchoram gubernandam, factum ratum habere potest, cum ille omnia auctoritate ac nomine suo agat. Unde factum illius in eo quod alterum navi preposuit, per patientiam ratum habendo, prepositum ab eodem non immerito ipse imposuisse videtur, quia rati habitio, que secundum legislatoris Pauli sententiam intervenire potest, non verbis tantummodo sed et actu retrotrahitur, et mandato similis extimatur. At in casu de quo agitur tu factum predecessoris tui, scilicet impositionem telonei, consensu tacito, puta per prosecutionem ipsius telonei, ratam habuisse dici non potes, quia ipsam, utpote non tuo gestam nomine, sed gerentis ratificare, ut tu ipsam a principio imposuisse videris, nec verbis explicitis potuisses. Sicut enim jura clamant, ratum habere non possumus, quod nostro nomine non est gestum. Unde tua presumpta ex telonei venditione rati habitio nichil agit, ut tu imposuisse quod tuus predecessor imposuit, videaris. Negligentiam quoque, tibi secundo circa pallei petitionem objectam, asserendo contrarium, excusabas, cum diu presens in curia, illud et facto ipso et expresse petieris, et varia, de quibus curie constare dicebas, impedimenta subfuerint, propter que palleum nequivisti tanto tempore obtinere. Asseruisti preterea factum in tertia objectione supponi, videlicet te Metensem electum, patientem intolerabilem in litteratura defectum, confirmasse scienter, quod tu proponens te ipsius examinationem et confirmationem personis ydoneis commisisse aperte negabas, nec testimoniis aut alio probationum genere vel tua fuerat confessione probatum, cum tamen si etiam de hoc evidentius constitisset, pena tibi sit longe major imposita, quam a jure in casibus hujusmodi sit expressa, cum jura eos qui defectum de quo predicitur patientem confirmando delinquunt, a primi successoris ejus, quem taliter confirmarant, confirmatione suspendant. In vero quadriennio et amplius generaliter a spiritualium et temporalium administratione suspensus, nec successorem predicti electi Metensis confirmare, nec alium, prout ad Treverensem spectat presulem, potuisti. Quartum insuper in quo pro eo arguebaris fore culpabilis, quod nec unam missam per sex annos et amplius celebraras, tam propter illarum partium observantiam, que te celebrare, nondum obtento palleo, prohibebat, quam propter quedam que conscientie tue ingerentia scrupulum, licet in petendo circa ea remedium negligens non fuisses, te abstinere a celebratione missarum medio tempore suggesserunt excusando constanter. Id quod quinto fuit oppositum, pro eo quod memorato predecessori Urbano, consecranti altare, inter alios episcopos astitisti, dicebas inter cetera propterea excusabile reputandum, quia si nondum obtento, ut premittitur, palleo in missa ejusdem predecessoris Urbani cum aliis prelatis existens, vocatus ex parte predecessoris ipsius, sicut in talibus fieri consuevit, accessisti ad ejus presentiam una cum prelatis eisdem, non magnus in hoc notari potest excessus, sed potius obedientia commendari, presertim cum licet videatur, palleo non obtento, id tibi principaliter agere, in tua provincia non licere, satis tamen verisimiliter credere poteras, quod in assistendo eidem, ubi nichil tanquam principalis agebas, sed ad decentiam potius assistere videbaris, te ipsius auctoritas excusaret. Ad sextum, per quod ex eo de reatu perjurii et symonie vitio notabaris, quia dictis mercatoribus pecuniam, quam per instrumentum publicum te ab ipsis mutuo recepisse, certoque ipsis reddere termino, adjecto quod non peteres palleum donec solvisses eandem, juramento prestito, promisisse monstrabant, transacto eodem termino non solvisti, repetita facti veritate, que circa hoc fuerat coram eodem predecessore Clemente proposita, et per fidedignorum assertionem coram nobis est plenius revelata, a predictis perjuria et symonie vitio dicebaris immunis, quia contractus inter te ac dictos mercatores habitus omnino nullus fuerat, nec aliquid veritatis habuerat, nec etiam spe future numerationis, tibi faciende ab ipsis, intervenerat, sed cum quidam tertius promitteret se facturum quod clare memorie rex Ricardus, in Romanorum regem electus, duodecim milia marcharum que predecessori tuo dare voluerat, tibi daret, tu de illis sexcentas marchas eidem tertio et pro ipso dictis mercatoribus promisisti, tunc demum a te ipsis mercatoribus, et ab eis dicto tertio, et non antea persolvendas, cum idem tertius predicta marcharum milia tibi solvi efficaciter procurasset. Quod cum non fuerit procuratum, tu nec dictas sexcentas marchas solvere tenebaris, nec eas non solvendo perjuriam incurristi. Profecto nec vitium symonie, pro eo quod donec illas solveres te in contractu qui ex nulla sui parte in veritate constitit, videbaris ad non petendum palleum obligasse, presertim cum hoc non sit prohibitum quia symoniacum, sed quia per constitutiones argui potest forsitan prohiberi, censendum symoniacum videatur. In quo etiam si peccasses in aliquo, satis videri poteras tanti temporis suspensione punitus. Demum illud quod ex omissa dictorum abbatis et monachorum liberatione tibi septimo fuerat objectum, te scilicet propterea in sententiam canonis incidisse, tu pro eo frivolum reputans quod, sicut coram eodem predecessore Clemente fuerat allegatum, posse tuum feceras ad liberationem ipsorum, nec omissio, que contra te videbatur ab allegante supponi, probata extitit, vel probari etiam potuisset nec liquidum esse de jure, quod exacta exigeretur in hoc diligentia, sed bonam fidem, de cujus non constabat dicebas sufficere, ut dictam sententiam canonis evitares, tandem humiliter supplicasti tibi, immo potius eidem Treverensi ecclesie, que occasione suspensionis hujusmodi multis discriminibus patuit, dampna incurrit gravia, et nisi remedio celeri succurratur eidem, adhuc graviora veretur, misericorditer subveniri, presertim cum memoratus predecessor noster Clemens, quanquam contra te allegationibus multum insistere, ac confutatoriis replicationibus contra tuas tunc propositas excusationes in sepefato processu videretur inniti, hoc tamen non tam asserendo fecisse, quam discutiendo de hujusmodi negotii meritis videntur, ac te per excusationes easdem, et si non excusatum pro eo quia sibi adhuc nequaquam de facti quod proponebatur in illis veritate constabat, tamen cum constaret, excusabilem reputasse. Quod ex eo videretur liquido apparere, quia, sicut premittitur, te ad ipsarum seu aliquarum ex eis probationem admittere intendebat, licet id facere nequiverit, sicut domino placuit, morte preventus, nec ad diffinitionis processit calculum sed te potius ex quadam sua sicut premissa verba ne in manibus tuis interim Treverensis naufragaretur ecclesia satis patenter indicant provisione suspendit. Hujusmodi quoque supplicationi tue suppliciter et reverenter insistens, misericordiam et non judicium postulasti, adiciens quod, et si forsan in premissis aliquatenus excessisses, satis tamen poterat excessus hujusmodi tam diffusi temporis suspensio expiasse. Nos itaque attendentes suspensionem eandem, que ad provisionem dicte Treverensis ecclesie fuerat ex intentione ipsius predecessoris Clementis inducta, in ejus grave dispendium redundare, considerantes quoque temporis instantis circumstantias varias, propter quas eadem ecclesia, totaque Treverensis provincia tua multum dinoscitur presentia indigere, nec omittentes in nostre considerationis scrutinio quod ejusdem suspensionis obprobrium cum multa humilitate ac patientia tolerasti, deliberatione cum nostris fratribus habita, suspensionem ipsam de ipsorum consilio relaxamus, tibi nichilominus concedentes expresse, ut administrationem ejusdem Treverensis ecclesie in spiritualibus et temporalibus tam quoad ea que sunt ordinis, quam quoad ea que sunt jurisdictionis, premissis non obstantibus, ex quibus nullum tibi volumus parari prejudicium, vel obstaculum interponi, libere gerere valeas sicut prius. Nulli ergo nostre relaxationis et concessionis, etc. Datum apud Urbemveterem, VIII kalendas novembris, anno primo.

Handschrift

Redaktion M
Arles 60, fol. -

Parallelüberlieferung und Regesten

Papstregister: Grég.X.90
Clemens IV.: -
Richard von Pofi: -
Berard von Neapel: 181
Potthast: 20645
Regesta Imperii V: -

neue Suche