Schillmann 2485

Decanis et capitulis Senonensis ecclesie et suffraganearum ipsius.

Litterarum series et nuntiorum vestrorum adjecta relatio de variis exactionibus, quas ecclesie Gallicane querimini cum jugo diutine servitutis indictas, in gravem nimis, quamvis nec ratione suffultam, nec veritate munitam obstrepuere querelam, quosdam casus adversos, quos ex ipsis exactionibus emersisse parum provida nec veridica presumptione supponitis, satis effrenate, nec minus infranite etiam repetentes, dum Israelem anathemate pollutum propter exactionem decime stare coram Crucifixi hostibus nequivisse dictarum litterarum tenor asseruit; et ipsarum actor nimis inconsulte, quasi similia comminans, Orientalem ecclesiam propter exactionem hujusmodi ab obedientia ecclesie Romane subtractam, tanquam veritatis omnino expers et inscius, affirmavit; supplicationem tandem ut carissimo in Christo filio nostro .. regi Francorum illustri decima in terre sancte subsidium minime concedatur, sub verborum licet satis revelato velamine in epistole calce supponens. Sane non est laudandum supplicantis ingenium profecto nec supplicationis, superiori saltem porrigende, forma laudabilis, per quam audientis animus vel irritari posset obprobriis, vel minis obductis quantumlibet commoveri. Verum quia nescit ab amore caritas etiam lesa recedere, ut ille aperte indicat, qui et onerosos consolatores suos ad subversionem sui niti conqueritur, et tamen se illorum amicum veraciter confitetur; nos et post exprobrata nobis christianitatis opprobria et post audita, sed benigne contempta, verba tumentia, servantes ad vos solide caritatis amorem, paterne vobis decrevimus respondendum, ut ostendentes vestri causas erroris et vos more patrio corrigentes ad veritatis semitas ab invio reducamus. Et quidem vellemus vos afflictionum et percussionum, quas Dominus habitantibus in valle miserie mundi hujusmodi infligi patitur, causas varias plenius attendisse. Nec enim afflictio quelibet peccatum in eo qui affligitur presupponit. Nam et justus interdum affligitur, non pro diluenda culpa preterita, sed pro vitanda futura; sicut et vas electionis de se ipso fatetur, dum se colaphizari carnis stimulis asserit, ne per revelationum magnitudinem extollatur. Quandoque vero in afflictione justi nec precedens, cum non subsit, culpa diluitur, nec subsecutura timetur, sed sicut perhibet Veritas in ceco nato, id agitur, ut fiant Dei opera manifesta, et nichilominus afflicti velut in beato Job virtus eluceat, ac meritorum ipsius cumulus, sicut ex multiplicata ejusdem sancti remuneratione perpenditur, augeatur. Hec si exprobrationis vestre artifex prudentius discussisset, nequaquam ad Israelis nostri exprobrationem tam temerarius prosilire temptasset. Cujus conceptum reprobum, quo videtur inaniter concepisse ac impudenter asserere, quod secum trahat subventio decime anathema, hiis diebus virtus Altissimi negotium regni Sicilie, pro magna parte in decime subventione deductum, tam dignanter, tam celeriter, non sine multa exaltatione totius Gallice nationis expediens, apertissime reprobavit. De predicta quoque Orientali ecclesia substitisset ejusdem artificis invectiva consultius, ut causam separationis ipsius ab ecclesia Romana non fingeret, quam nec veritas habuit, nec in aliquibus unquam tractatibus etiam Orientalium in querelam deduxit assertio nec deducere potuisset; presertim cum antiqua et autentica scripta testentur occasionem separationis hujusmodi quemdam Constantinopolitane sedis antistitem prestitisse, qui juste apostolico judicio patriarchatus dignitate privatus, post subductum de medio substitutum ipsius, multa exhibens penitentie ac devotionis indicia et emendationem vite pretendens, obtinuit per apostolicam sedem gratiose restitui vel potius reassumi ad patriarchatus honorem. Sed tandem ingratus ad gratiam, et injuriam reputans quam pertulerat in privatione justitiam, dampnatas hereses suscitans, et scismata excitans, Constantinopolitano ejus temporis imperatore seducto, predictam separationem, cujus non causam pro causa confingitis, procuravit. Servitutis insuper et tributi vocabula, que incompetenter earumdem litterarum totiens textura repetiit, prudentius silentio patientia preterisset. Nec enim temporalis subventio, in nullo cum servitute communicans, servitus debuit nominari, nec appellari decuit sub nominis abusione tributum, quod de bonis ecclesiasticis in illius peculiare negotium, qui suo sanguine fundavit ecclesiam, seu alias interdum exigente neccessitate, vel suadente utilitate, deliberatione provida potestatis apostolice plenitudo dispensat; per hoc nec didragma capitationis a possessoribus exigens, nec possessionibus sarcinam tributarie pensitationis imponens. Cui nec juste importunitas exactoris imponitur, nec debitorum solutionem denegantium debitam, et propter hoc excommunicationum sententias et irregularitatis incurrentium notam, contumax pertinacia vel pertinax contumacia, rationabiliter imputatur. Que namque fabri culpa si cultello incisor abutitur, vel si forsan in illum ultro perire festinans et indiscretus impingitur? Numquid importunitatem hujusmodi compescere sedes eadem apostolica requisita contempsit? An sententiis eisdem involutis et nota, satisfacere volentibus, absolutionis beneficium vel alterius accommode provisionis remedium denegavit? Porro digne in se culpam quis aggravat, quam injuste in alium intorquere festinat. Hec ex vestris collecta litteris brevi satis epylogo comprehensa transcurrimus, non indigne transeuntes ad alia, que preter earumdem seriem litterarum procuratores vestri de vestro speciali, ut dixerunt, mandato, ad quod implendum se suis juramentis obligaverant, coram nobis et nostris fratribus imprudenter effundere, immo potius impudenter evomere presumpserunt; primo quidem, quod vobis elegeratis potius excommunicationum sustinere sententias, quam nostris circa decimam obedire mandatis. Adicientes secundo ad predicti confirmationem erroris jam apud vos in fixam et immobilem transisse sententiam, quod non cessaret exactio tributorum, donec cessaret devotio subditorum. O miserabilis, nedum mirabilis in personis tam gravibus temerarie presumptionis audacia, que salutis proprie prodiga et in ejus detrimentum armata, obedientie que cunctis victimis est prestantior anathema preponit, et abreviatam adeo manum judicat generalis vicarii Jhesu Christi, ut non post contemptas suas sententias habeat ultra quod faciat; qui tamen et contemptores hujusmodi privare potest habitis beneficiis et inhabiles reddere ad habenda, deponere, degradare et exequi quod statuerit, invocato brachio seculari, ut si cessat subditorum devotio non dormitet cohertio contemptorum; quanquam illa terrere plus debeat executio contumaces, quam in celis ille prosequitur, qui ligatum apud se reputat quod a suo vicario exigente justitia ligatur in terris. Figmentis denique indebite remurmurationis explosis, si unusquisque vestrum sui pectoris penetral passibus intente meditationis introeat, et negotii qualitatem imminentis attendat, proculdubio cause undique penitentie ac pudoris occurrent. Nonne pudere debet pariter et tedere, quod ad impediendum commune religionis christiane ac fidei orthodoxe negotium sic vestri prorupere conatus, ut terre predicte quasi totaliter manibus inimicorum exposite, tante oportunitatis tempore, predicto videlicet christianissimo rege cum multorum magnatum et aliorum regni Francie diversarumque partium multitudine se ad illius preparante subsidium, manus auxilii subtrahatur, cum decuisset vos potius auxiliatricem liberalitatis offerendo dexteram, celeris oblationis promptitudine in hoc laicos prevenisse? Attendite, attendite, qualiter clericalis ordinis nostri temporis professores nomini rem conforment, si cum juxta debitum professionis hujusmodi pars Domini censeantur, partem etiam modicam in bonis, que de patrimonio ipsius percipiunt, denegare nituntur eidem. Profecto regis saltem memorati consideratio debuerat vobis in hiis silentium indixisse, ut considerantes attentius, qualiter ipse ob vindicanda sui Redemptoris obprobria sua effundit, cum in ipsum onus quasi totius sui exercitus refundatur, postponit regnum, se ac suos exponit, ori vestro custodiam et hostium circumstantie labiis poneretis, ne de cujuscunque subventionis concessione sibi ad hoc faciende murmur erumperet aut querimonia resonaret; presertim cum ex eo nimirum vos conscientia deberet arguere, quod laicis onera gravia ultro et sponte subeuntibus pro tam necessario Crucifixi obsequio, vos invitati et tracti subire levia etiam recusatis. Ceterum licet sperare satis verisimiliter deberemus, quod si hec et alia que predicti negotii circumstantie suggerunt, et terre illius ac Christicolarum ipsam inhabitantium necessitates exposcunt, pii judicii censura recenseat, noluntatis, siquod aliquando subfuit, abjecto proposito, in predicti promotione negotii nostris et ejusdem regis desideriis voluntarii concurretis; ne tamen diutius vestros suspendamus animos in finalis expectatione responsi, scire vos volumus et certitudine indubitata tenere, nos, cum fratribus nostris deliberatione prehabita, regi memorato per triennium in terre prefate subsidium decimam ecclesiasticorum proventuum regni ejusdem, prout alie nostre super hoc confecte littere plenius exprimunt, de ipsorum fratrum consilio incommutabiliter concessisse. Quocirca universitatem vestram monemus, rogamus et hortamur attente, vobis nichilominus per apostolica scripta districte precipiendo mandantes, quatinus certi nichil contra hujusmodi nostre concessionis gratiam obtinere, propter hoc nec sumptibus vos vexetis inanibus, nec laborem supervacuum assumatis, sed in exolutione predicte decime sic vos promptos exhibere, cujuslibet contradictionis impedimento cessante, velitis, quod obedientie promptitudo coactionis dexteram non expectet. Pro certo scituri, quod si quos contumaces in hoc invenerimus aut rebelles, vel rebellionis seu contumacie incentores, eos sic castigare proponimus, quod pena ipsorum ceteros a similibus deterrebit. Et ut plenius vobis de nostri liqueat incommutabilitate propositi, nos ex nunc omnes appellationes ad impediendum ejusdem nostre concessionis effectum, interpositas hactenus vel interponendas in posterum, cassamus, irritamus, cassas et irritas nuntiamus, ac decernimus viribus omnino carere, nichilominus statuentes ut ipsis et quibuslibet indulgentiis seu privilegiis, sub quavis forma verborum a quibuscunque collegiis vel personis obtentis vel obtinendis decetero nequaquam obstantibus, juxta formam per easdem super hoc confectas litteras traditam ad collectionem ipsius decime procedatur. Dat. Viterbii, XVIII kalendas octobris, anno tertio.